RÖDÖVANS SÖZLEŞMESİNİN MADEN HUKUKUNDAKİ YERİ VE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER The Role in Miniglaw on the Redevance Agreements and Financial Obligations

Authors : Bünyamin ÇİTİL

Pages : 215-242

View : 9 | Download : 21

Publication Date : 2019-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Madenler devletin hüküm ve tasarrufunda olan kamu malı niteliğinde kabul edilen tabii servet ve kaynaklardır. Madenler maden ehliyetine sahip kişilere verilen ruhsat ve izin kapsamında işletilirler. Maden haklarının bölünmezliği ilkesi gereği, ruhsatlı sahaların daha küçük ruhsatlara veya ortak paylara bölünmesi mümkün değildir. Bu nedenle işletme yeterliliğine sahip olmayan kişilere ruhsatlandırılan sahaların gerek kısmen gerekse tamamen atıl kalması gibi olumsuz sonuçlar doğmuştur. Bu sahaların kısmen veya tamamen rödövansçılara kiralanması ve üretime açılması isteği, rödövans sözleşmesinin doğmasına ve madencilik sektöründe kendine geniş yer bulmasına sebep olmuştur. İşletme hakkının kısmen veya tamamen devrine ilişkin bu sözleşme ürün kirasına benzer kabul edilerek konuya ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri kıyasen uygulanmıştır. Maden Kanunu’na eklenen hükümler ile rödövans sözleşmelerinin idarenin onayına tabi tutulması, bu sözleşmeye idarenin üçüncü bir taraf olarak iradesinin eklenmesinden başka bir şey değildir. İdarenin sözleşmeyi onaylaması, bu sözleşmenin birleşme iradeli karma sözleşme olarak kabul edilmesini gerektirmiştir. Hatta sözleşme şartları dışında maden bölgesi kararı gibi idari işlemlerle sözleşmelerin sonlandırma yetkisi, bu sözleşmenin idarenin taraf sıfatı açısından kısmen idari sözleşme olarak anılmasını bile haklı kılmaktadır. Rödövans sözleşmeleri Türkiye Taşkömürü İşletmesi Yönetmeliği kapsamındaki istisna dışında tip sözleşme özelliği taşımamaktadır. Devlet hakkı yükümlülüğü ve buluculuk hakkı yükümlülüğü ruhsat sahibine aittir ve bu yükümlülüğün sözleşme gereği rödövansçıya devri maden hukuku anlamında yükümlüyü değiştirmez. Bu yükümlülüklerin rödövansçı tarafından hak sahibi kişilere ödenmemesi sadece ruhsat sahibi ile rödövansçı açısından hukuki sonuç doğurur ki, bu da sözleşme şartlarına aykırılık kapsamında değerlendirilir.
Keywords : Sözleşme, devlet hakkı