Terapötik Etkileşim Uygulama Deneyimlerinde Bütüncül Yaklaşım ve Öznelerarasılık

Authors : Gül Sultan ÖZEREN

Pages : 113-125

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2020-01-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Terapötik etkileşim, insan sağlığına hizmet eden tüm alanlarda önemli olmakla birlikte özellikle ruhsalsıkıntılar yaşayan bireylerde iyileştiriciliği hedefleyen ruh sağlığı profesyonelleri için temel konudur. Ruh sağlığı çalışanları için psikososyal yaklaşım önemli, psikososyal yaklaşım içinse bütüncül bakış esastır. Öznelerarasılık kuramı, hem deneyim odaklı hem de ilişkisel bir psikoterapi kuramıdır. Sistem içinde kişisel deneyimin örgütlenmesini ve bu konudaki değişkenlikleri kavramsallaştırma çabasındaki bir süreç kuramıdır. Kuram, ‘yalıtılmış bir zihin’ olamayacağı dolayısıyla etkileşim süreçlerinin ancak bağlamsal olarak ele alınarak anlamlandırılabileceğini savunur. Bu çalışmada bir grup psikiyatri hemşireliği öğrencisinin terapötik etkileşim uygulama öğrenim sürecindeki bazı deneyimlerinin öznelerarası alanda anlamlandırılması ve keşfi amaçlanmıştır. Araştırmada, karma araştırma yöntemlerinden “yakınsayan paralel karma” deseni kullanılmıştır. Karmayöntem, son dönemde bilim dünyasında yaşanan paradigma değişimini destekler niteliklere sahip olmasıyla, özellikle insan ilişkilerine odaklanan alanlarda öne çıkan bir yaklaşımdır. Bu araştırmada -olması gerektiği gibi- nitel ve nicel veriler birlikte toplanmıştır. Veriler ayrı ayrı analiz edilerek bulguların birbirini doğrulayıp doğrulamadığını belirlemek için karşılaştırma yapılarak yorumlamaya gidilmiştir. Bu araştırma bir devlet üniversitesinin Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde 2017-2018 Eğitim-Öğretim Güz Yarıyılında Psikiyatri hemşireliği dersi alan öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Nicel çalışma grubu 42 kız, 22 erkekten; nitel çalışma grubu -aynı grup içerisinden- 11 kız, 6 erkekten oluşmuştur. Nicel veriler; Sosyo-demografik bilgi formu, İlişki Ölçekleri Anketi, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği, Nitel veriler; Yarı yapılandırılmış bireysel mülakat görüşmelerinin dökümleri.Nicel verilerin analizi için SPSS 20.0 paket programı, nitel verilerin analizi için NVivo 10 analiz programı kullanılmıştır. Katılımcıların en fazla kayıtsız bağlanma biçimine sahip oldukları ve en fazla bağımsız tutuma ilişkin işlevsel olmayan tutumlar sergiledikleri saptanmıştır. Terapötik etkileşim öğrenimi alanında en fazla savunma mekanizmalarına ilgi duydukları belirlenmiştir. Uygulama süreçleri esnasında en fazla zorlandıkları anlar; hastaların anne-baba-çocukları ile ilgili kayıplarını ve çocukluktaki travmatik anılarını aktardıkları anlar olmuştur. Terapötik teknik uygulama alanında en fazla sessizliğin terapötik kullanımında zorlandıkları belirlenmiştir. Katılımcıların tamamına yakını hastalara yaklaşım bağlamında; ‘ilk defa gerçek bir bütüncül yaklaşım deneyimlediklerini’, hastalarla görüşme bağlamında ‘ilk defa bir insanla konuşarak etkileşmenin gerçekten tedavi edici olduğunu’ deneyimlediklerini ifade etmişlerdir. Terapötik etkileşim uygulama deneyimlerinde öğrencilerin; öğrenme motivasyonlarının, kendinitanıma seviyelerinin, bağlanma biçimlerinin ve işlevsel olmayan tutumlarının döngüsel olarak etkinleştiği yorumu yapılabilir. ‘Kendini tanıma’ çalışmalarının bütün süreç boyunca uygulamalı olarak tekrarlanması, mesleki hayata başladıktan sonra da devam etmesi ve öğrenciler kadar öğreticileri de kapsaması önerilebilir.
Keywords : Terapötik Etkileşim, Bütüncül Yaklaşım, Öznelerarasılık