Cevahiru’l-Kur’ân Ekseninde Gazzâlî’nin Kur’ân’ı İşarî Okuma Yöntemine Bir Bakış

Authors : İskender ŞAHİN

Pages : 243-261

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Gazzâlî, kendisinden sonraki dönemlerde ilim çevrelerine çok büyük tesirleri olmuş ve kendisinden daima söz ettirmiş önemli bir mütefekkirdir. O, Kur`ân`ı anlamayı önemli bir mesele olarak görmüş ve bu konuya etraflıca eğilmiş bir usulcüdür. Gazzâlî, bir müfessirin yaptığı tefsirin tahkike ulaşabilmesi için Kur`ân ilimlerini, Arap dilini, Arapların örf ve adetlerini, hikmet sahiplerinin amellerini, ehli tasavvufun sözlerini iyi kavrayıp bu çerçeveden ayetleri değerlendirmeye girmesi gerektiğini söylemektedir. Cevahiru`l-Kur`ân adlı eserinde Kur`ân`ın ana hedeflerini ve nassının nasıl ele alınıp yorumlanması gerektiğinin ilkelerini sunmuştur. Fakat onun önerdiği Kur`ân`ı okuma tarzı, alışılmış tefsir yöntemlerinden oldukça farklıdır. Buradaki en büyük fark, onun tasavvuf ehli olmasından kaynaklanmaktadır. Çünkü o, Kur`ân`a tasavvufî çerçeveden bakmış ve Kur’an’ı bu yönde değerlendirmiştir. Görebildiğimiz kadarıyla tasavvuf noktasından ilk defa Kur`ân`a bir bütün olarak bakıp değerlendiren ve Kur`ân`ın sistematik işarî tefsir usulünü geliştiren ve bu çerçevede ayetleri konularına ve içerdikleri manaların değerlerine göre tasnif eden Gazzâlî olmuştur.  
Keywords : Gazzâlî, Tefsir, Cevâhirul Kur`ân, Tasavvuf, İşârât