Bir Din Eğitimi Hakkı Meselesi Olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Muafiyet

Authors : Sümeyye Demirtaş, Ayşe Zişan Furat

Pages : 13-43

Doi:10.53112/tudear.1287758

View : 188 | Download : 182

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) belirttiği hak ve özgürlükleri koruyan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) sunulan davalarda, muafiyet de dahil din eğitiminin farklı boyutlarına ilişkin konular ele alınmıştır. Makale, AİHM kararlarında muafiyet konusunun ele alınış şeklini değerlendirerek AİHM’nin konuya yaklaşımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Günümüzde din öğretimi uygulamalarını şekillendirme konusunda etkili olan faktörlerin başında gelen AİHM kararlarının muafiyet ekseninde incelenmesi, ileride yapılacak değerlendirmelere altyapı sağlama potansiyeli nedeniyle özel bir öneme sahiptir. Makalenin temel kaynalarından birini oluşturan dava metinleri üzerine yapılan betimsel analiz neticesinde din derslerinden muafiyet konusunun; örgün eğitimde din dersinden muafiyet ve dinî nedenlerden ötürü dersten/okuldan/faaliyetlerden muafiyet olmak üzere iki başlıkta ele alındığı görülmüştür. Genellikle AİHS’nin eğitim hakkını, ayrımcılık yasağını, din ve vicdan hürriyetini, aile hayatına saygı hakkını düzenleyen maddeleri çerçevesinde yapılan başvurularda konu; sistematik telkin, içerik, inanca saygı, muafiyet sistemi, damgalanma riski, sosyal bütünleşme, takdir payı vb. alanlarla ilişkili olarak ele alınmıştır. AİHM’nin ebeveynlerin dinî veya felsefî inançlarına saygı duyulan, dinlerini/inançlarını açıklamaya mecbur bırakılmadıkları bir muafiyet sistemi önerisinde bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Din Eğitimi, Eğitim Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Muafiyet