Toxic and behavioural effects of Tanacetum abrotanifolium L. DRUCE (Asteraceae) stem and flower extracts on Sitophilus granarius and Sitophilus oryzae (Col., Curculionidae)

Authors : Mustafa ALKAN, Ayhan GÖKÇE

Pages : 377-390

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2012-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Tanacetum abrotanifolium insert ignore into journalissuearticles values(L.); DRUCE’un gövde ve çiçek ekstraktlarının iki önemli depo zararlısı Sitophilus granarius insert ignore into journalissuearticles values(L.); ve S. oryzae insert ignore into journalissuearticles values(L.); insert ignore into journalissuearticles values(Coleoptera, Curculionidae);’ye karşı kontakt toksisiteleri uzaklaştırıcı ve beslenmeyi engelleyici etkileri laboratuvar şartlarında değerlendirilmiştir. Bitkinin gövde ve çiçek ekstraktları, farklı çözücüler olan hekzan, etil asetat ve methanol kullanılarak elde edilmiştir. T. abrotanifolium’un hem gövde hem de çiçek ekstraktları buğday biti üzerinde yüksek derecede kontakt toksisite göstermiştir. Tek doz tarama testlerinde buğday biti üzerinde en yüksek kontakt toksisiteyi % 64’lük öldürme oranı ile gövde hekzan ekstraktı göstermiştir. S. oryzae, bitki ekstraktlarına daha az duyarlılık göstermiş olup, en yüksek kontakt toksisite %9 ölüm oranı ile etil asetat gövde ekstraktında saptanmıştır. Buğday biti ile yapılan doz-ölüm denemelerinde gövde ekstraktlarının daha ektili olduğu belirlenmiş ve LD50 değerleri hekzan, etil asetat ve metanol ekstraktları için sırasıyla 5.54, 4.81 ve 5.01 µg/böcek olarak hesaplanmıştır. Çalışmanın ikici kısmında, bitki ekstraktlarının uzaklaştırıcı etkisi seçenek testleri ile beslenmeyi engelleyici etkileri seçenek ve zorunluluk testleri ile denenmiştir Yapılan çalışma sonuçları ile bitki ekstraktlarının her iki türde de yüksek oranda uzaklaştırıcı etkisinin olduğu ve etkinliklerinin zaman içerisinde arttığı saptanmıştır. Çalışmada kullanılan tüm bitki ekstraktları S. granarius ve S. oryzae’ nın beslenmesinde azalmaya neden olmuşlardır. Seçenek testlerinde en yüksek beslenmeyi engelleyici etki Buğday biti için % 71 ile gövde-metanol ekstraktından, Pirinç biti için % 69 ile çiçek-hekzan ekstraktından saptanmıştır. Zorunluluk testlerinde ise en yüksek aktivite Buğday biti için % 47 ile çiçek-etil asetat ve çiçek-hekzan ekstraktından Pirinç biti için %71 ile çiçek-hekzan ekstraktından elde edilmiştir. Çalışma sonuçları T. abrotanifolium’ un S. granarius ile mücadelede kullanma potansiyelinin olduğunu ortaya koymuştur
Keywords : Sitophilus granarius, Sitophilus oryzae, bitki ekstraktı, kontakt toksisite