Yaşlılarda yeti yitimi ve aleksitimi

Authors : Çağla YİĞİTBAŞ, S. Erhan DEVECİ

Pages : 1-14

Doi:10.20518/tjph.458196

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Yaşlılık döneminde yeti yitimi ve aleksitimi kişilerin sağlık ve sosyal durumlarına etkili olabilen önemli kavramlardır. Bu çalışmada, Gümüşhane İl Merkezinde evde yaşayan yaşlıların yeti yitimi ve aleksitimi özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipte olan araştırma, Gümüşhane İl Merkezinde bulunan 14 aile hekimliği birimine kayıtlı nüfustan sistematik örnekleme ile seçilen 65 yaş ve üzeri 437 kişi ile yürütülmüştür. Örnekleme alınan yaşlılara, içerisinde Kısa Yeti Yitimi Anketi ve Toronto Aleksitimi Ölçeği-20 insert ignore into journalissuearticles values(TAÖ-20);’nin de yer aldığı bir anket yüz yüze görüşme ile uygulanmıştır. Tanımlayıcı veriler sayı, yüzde, ortanca ve min-max olarak gösterilmiştir. İstatistiksel analizlerde, p<0.05 değerleri anlamlı olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan yaşlıların yaş ortalaması 74.3±7.15 yıl insert ignore into journalissuearticles values(min:65, max:100); olup, %63.4’ü kadın, %36.6’sı erkektir. Yaşlıların Kısa Yeti Yitimi puan ortalaması 10.25±5.03 insert ignore into journalissuearticles values(min:0, max:22);, TAÖ-20 puan ortalaması ise 49.28±9.58 insert ignore into journalissuearticles values(min:25, max:85);’dir. Yaşlıların %86’sında çeşitli derecelerde yeti yitimi saptanmıştır. Kadın olmanın, dul/boşanmış olmanın, düşük eğitim düzeyine sahip olmanın, herhangi bir ruhsal sorun yaşamanın, mobilizasyonda kısıtlılık artışının, egzersiz yapmamanın, genel-fiziksel-zihinselduygusal ve sosyal sağlık düzeylerinde kötü sağlık algısına sahip olmanın TAÖ-20 puan ortalamasını arttırdığı saptanmıştır insert ignore into journalissuearticles values(p<0.05);. Hayatı boyunca herhangi bir şiddet türüne maruz kalmış olanların şiddet görmeyenlere, aile içinde kendini ifade edemeyenlerin ya da kısmen ifade edenlerin böyle bir sorun yaşamayanlara göre aleksitimi toplam puanları daha yüksek bulunmuştur insert ignore into journalissuearticles values(p<0.05);. Sonuç: Bu araştırmada, yaklaşık olarak her beş yaşlıdan dördünde yeti yitimi bulunmuştur. Ortalama aleksitimi puanı ise ölçeğin maksimum puanın yarısının altında bulunmuştur. Yaşlılarda yeti yitimi ve aleksitimiyi etkileyen faktörlere yönelik iyileştirici yönde çalışmalar planlanmalı ve uygulanmalıdır.
Keywords : Yaşlılık, yeti yitimi, aleksitimi