Assessing long term trends of air pollutants and associated health risks imposed on residents in Bolu (Turkey) during winter

Authors : Fatma Öztürk, Melek Keleş Özgül

Pages : 102-122

Doi:10.20518/tjph.427342

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmanın amacı hava kalitesini belirleyen iki önemli kirletici olan PM10 ve SO2 seviyelerinin Bolu şehir merkezinde 2006 ve 2017 yılları arasındaki uzun dönem ve mevsimsel değişimlerini meteorolojik parametreleri dikkate alarak incelemek ve kış mevsiminde toplanan PM örneklerinde belirlenen metallerden kaynaklanan sağlık riskinin belirlenmesidir. Yöntem: Bolu şehir merkezinde izlenen SO2 ve PM10 seviyelerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir azalma olup olmadığı ve azalma oranı Seasonal Kendall insert ignore into journalissuearticles values(SK); testi kullanılarak belirlenmiştir. Bununla birlikte bu iki kirleticinin mevsimsel değişim göstermedikleri meteorolojik parametrelerle ilişkileri dikkate alınarak incelenmiştir. Aralık 2014-Şubat 2015 tarihleri arasında iki farklı dane boyutunda toplanan PM örnekleri WDXRF cihazı kullanarak metal içeriklerinin belirlenmesi açısından analiz edilmiştir. Üretilen metal konsantrasyonları şehirde yaşayan halkın maruz kaldığı kanserojen olan ve olmayan sağlık risklerinin hesaplanmasında kullanılmıştır. Bulgular: Veri setine uygulanan SK testi ile %5 anlam seviyesinde SO2 için bu dönemde azalma oranı 1.953 µg/m3/yıl, PM10 için ise 2.932 µg/m3/yıl olarak bulunmuştur. Her iki parametre de bu dönemde çok belirgin mevsimsel değişim göstermiştir. Üretilen veri seti ile yapılan maruziyet riski değerlendirmesi ile çocuklar için cilt temasının erişkinler için ise solunumun partikül maddeye bağlı metallerin insan vücuduna geçmesinde ana yol olduğu bulunmuştur. Sonuç: Genel olarak, çocukların kanserojen olmayan risklere yetişkinlere kıyasla daha hassas oldukları belirlenmiştir. Çalışma kapsamında değerlendirilen metallerden As ve Pb için hesaplanan kanser riskinin kabul edilebilir insert ignore into journalissuearticles values(< 1×10-4); değerin altında olduğu saptanmıştır.
Keywords : Bolu, Partikül Madde, Kükürt Dioksit, Hava Kirliliği, Risk Değerlendirmesi