Andız Otu (Inula viscosa L.) ve Kokar Ağaç (Ailanthus altissima (Miller) Swingle) Özütlerinin Bazı Yabancı Ot Tohumlarının Çimlenmeleri Üzerine Allelopatik Etkileri

Authors : İlhan Üremiş, Hacer Horuz

Pages : 9-22

View : 85 | Download : 81

Publication Date : 2024-11-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Asteraceae familyasından Inula viscosa (L.) Aiton (Andız otu; INUVI) ve Simurabuceae familyasından Ailanthus altissima (Mill.) Swing (kokar ağaç; AILAL)’ın çiçekli ve çiçeklenme öncesi dönemlerinde, yaprak, gövde ve köklerinden elde edilen ve 6 ml/petri dozda uygulanan farklı (%1, %2, %4, %8 ve %16) yoğunluktaki özütlerin; Amaranthus retroflexus L. (kırmızı köklü tilki kuyruğu; AMARE), Avena sterilis L. (kısır yabani yulaf; AVEST), Echinochloa colonum (L.) Link (benekli darıcan; ECHCO), Hirchfeldia incana (L.) Lagr. Foss. (dev hardal; HIRIN), Portulaca oleracea L. (semizotu; POROL) ve Sinapis arvensis L. (yabani hardal; SINAR)’e karşı allelopatik etkinliği araştırılmıştır. Çalışma, 3 tekerrürlü ve 2 tekrarlamalı olarak bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre bitki özütlerinin allelopatik etkinliği artan dozlara paralel olarak; yabancı otların tohum çimlenmesini önemli düzeyde engellediği görülmüştür. Kullanılan tüm özütlere karşı S. arvensis oldukça hassas olmasına rağmen diğerlerinin daha dayanıklı olduğu saptanmıştır. Buna göre; yapılan probit analiz sonuçlarından hesaplanan LD50 değerlerine göre farklı uygulamalardan elde edilen sonuçlara bakıldığında, özütlerin en etkili olduğu yabancı otlar ve dozları (ml/petri): IYF (çiçekli dönemde andız otu yaprak) özütü için SINAR (0.001); IYL (çiçekli dönem öncesi andız otu yaprak) özütü HIRIN ve SINAR (0.001); AYF (çiçekli dönemde kokar ağaç yaprak) özütü için SINAR (0.645); AYL (çiçekli dönem öncesi kokar ağaç yaprak) özütü için POROL (0.029); AGF (çiçekli dönemde kokar ağaç gövde) özütü için SINAR (0.257); AGL (çiçekli dönem öncesi kokar ağaç gövde) özütü için AMARE (0.500); AKF (çiçekli dönemde kokar ağaç kök) özüt uygulaması için SINAR (0.577); AKL (çiçekli dönem öncesi kokar ağaç kök) özütünde ise SINAR (0.813)’dır. Probit analiz sonuçlarından hesaplanan LD50 değerlerine göre yabancı ot tohumlarının en hassas oldukları özütler: AMARE, AVEST için IYF; ECHCO için AGF; HIRIN için IYL; POROL için ise AYL; SINAR için IYF ve IYL’dir.
Keywords : Inula viscosa, Ailanthus altissima, yabancı ot tohumu, allelopatik etki, özüt