Bosna Hersek’in Deniz Yetki Alanlarını Gasp Eden Peljesac Köprüsü ve Bosna Hersek’in Deniz Koridoru

Authors : Bekir Yüksel HOŞ, Eren ÇETİN, Zeynep CEYHAN

Pages : 83-105

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2021-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya’nın farklı bölgelerinde denizlerin paylaşım mücadelesi devam etmektedir. Denizlerin paylaşım mücadelesinde Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de karşı karşıya kaldığı hukuksuz talep ve girişimlerin bir benzeri de Adriyatik Denizi’nde Hırvatistan tarafından Bosna Hersek’e dikte edilmektedir. Hırvatistan, ülkenin karayolu bütünlüğünü sağlamak adına Peljesac Köprüsünü inşaa etmektedir. Peljesac Köprüsü, Bosna Hersek`in açık denizlere erişimi ve özellikle uluslararası hukuktan kaynaklanan ulusal hakları açısından büyük tehlike arz etmektedir. Bosna Hersek ve Hırvatistan arasında deniz yetki alanlarının sınırlandırılması yapılmadan başlanılan köprü inşaatı, bölgedeki deniz yetki alanlarının paylaşımı konusunda Bosna Hersek aleyhinde bir oldubitti ihtimalini beraberinde getirmiştir. 1992-1995 yılları arasında Bosna Hersek`te savaş suçlarının işlendiği ve soykırıma kadar giden çatışmalar vuku bulmuştur. Bu tarihsel olaylar, Peljesac Köprüsü`nün yaratacağı etkiler değerlendirilirken göz önünde bulundurulmalıdır. Keza Peljesac Köprüsü`nün inşaası deniz yetki alanlarının sınırlandırılması yapılmadan tamamlanırsa, Hırvatistan, Bosna Hersek`te 1992-1995 arasında meydana gelen olayların benzerlerinin yaşanması durumunda Peljesac Köprüsü altından geçişleri engelleyebilecektir. Böyle bir eylem, Bosna Hersek`e gereken yardımların ulaştırılamamasına ve ülkede olası insani krizlerin ciddi boyutlara ulaşmasına neden olacaktır. Deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında izlenen prensipler gereğince Bosna Hersek’in haklı tezlerini dayandıracağı hukuk kuralları mevcuttur. Aynı şekilde uluslararası mahkemelerin deniz koridorları hususunda emsal teşkil eden dava kararları da bulunmaktadır. Bu çalışma, Bosna Hersek`in savaş ve barış durumunda açık denizlere erişimini taahhüt eden bir “deniz koridoru” oluşturulmasının gerekliliğini savunmaktadır. Çalışmada, söz konusu bölgenin coğrafi yapısı, Peljesac Köprüsü’nün inşaa süreci, Bosna Hersek’in uluslararası hukuktan kaynaklanan ulusal hakları ve bu köprünün Bosna Hersek’in hak ve menfaatlerine etkileri irdelenecektir. Bosna Hersek’in ulusal egemenlik hakkı olan deniz koridorunun nasıl olması gerektiği, uluslararası mahkemelerin emsal teşkil eden kararları ile açıklanacaktır.
Keywords : Bosna Hersek, Hırvatistan, Peljesac Köprüsü, Deniz Yetki Alanları, Deniz Koridoru