Karamanlıca Bir Zebur’da Yapı Bakımından Devrik Cümleler

Authors : Hayrullah KAHYA

Pages : 679-692

Doi:10.18506/anemon.292024

View : 13 | Download : 16

Publication Date : 2017-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hemen hemen tüm dilbilgisi kitaplarında “yüklemi sonda olmayan cümle” şeklinde tanımlanan devrik -kimi kaynaklarda kuralsız- cümle, daha çok konuşma dilinde ve konuşma diline yakın bir dille yazılmış metinlerde görülür. Devrik cümleye Türk dili tarihinin her döneminde az çok rastlanmaktadır. Köktürkçede nadiren görülen devrik cümleler, Eski Uygur Türkçesi döneminden itibaren dilimizde daha sık görülmektedir. Türkiye Türkçesinde ise devrik cümle, Dil Devrimi’nden sonra Nurullah Ataç (1898-1957) gibi yazarların bilinçli gayretleriyle yazı dilinde tekrar canlanmaya başlamıştır. Bu çalışmada Grek harfli Türkçe (Karamanlıca) ile yazılmış bir Zebur (Psaltrion)’da geçen devrik cümleler, yapıları bakımından incelenmiştir. Çalışmada devrik cümleler, yüklemden sonra tek ögenin bulunduğu devrik cümleler, yüklemden sonra birden çok ögenin bulunduğu cümleler olmak üzere ikiye ayrılarak incelenmiştir. İncelediğimiz metindeki devrik cümlelerin çoğu Türkçe diğer metinlerde de rastlanabilecek yapıdadır. Yüklemden sonra birden çok ögenin geldiği cümle oranı telif Türkçe metinlere göre nispeten fazladır. Bazı devrik yapıların ise Yunancanın etkisini taşıdığı görülmektedir.
Keywords : Karamanlıca, Zebur, Devrik Cümle, Söz Dizimi, Karamanlılar