İmam Kuşeyrî’nin Hallâc-ı Mansûr’u Müdafaası

Authors : Mesut YİĞİT

Pages : 213-221

Doi:10.18506/anemon.906737

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hallâc-ı Mansûr’un dile getirdiği görüşleri sebebiyle idam edilmesi, İslâm fikir dünyasında derin izler bırakmıştır. Tenkit edenler, şathiye türü sözlerinden dolayı onu hulûl ve ittihat inancına sahip bir zındık olarak görüp eleştirmişlerdir. Savunanlar ise onu Ehl-i Sünnet akidesine bağlı şehit bir sûfî olarak nitelendirmişlerdir. İmam Kuşeyrî er-Risale adlı eserinde, seksen üç sûfînin biyografisine yer vermesine rağmen Hallâc-ı Mansûr’a yer vermemiştir. Bu durum İmam Kuşeyrî’nin tasavvufu Kitap ve Sünnet kaynaklı olduğunu ispat etme çabası ve yanlış anlaşılma kaygısına bağlanılabilir. Buna rağmen er-Risale’de Hallâcı Mansûr’un görüşlerine yer vermesi bilhassa kitabın başında yer alan “tevhîd” bölümünde Yüce Allah’ın zâtını, sıfatlarını ve fiillerini tenzih eden sözlerini nakletmesi, Hallâc-ı Mansûr’un biyografisine yer vermemiş olması üzerinden ona yapılacak eleştirilere üstü kapalı bir cevap niteliğindedir. Bu araştırmada İmam Kuşeyrî’nin er-Risale’de Hallâc-ı Mansûr’dan yaptığı nakiller temel alınarak Hallâc-ı Mansûr’un münekkitlerine vermek istediği zımni cevaplar incelenecektir.
Keywords : Tasavvuf, Tenkit, er Risale, İmam Kuşeyrî, Hallâc ı Mansûr