Sev Yurdu”nda Bir Ozan: Âşık Birfâni

Authors : Teymur Erol, Muhammed Tunagür

Pages : 1113-1131

Doi:10.18506/anemon.1543512

View : 71 | Download : 98

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, şiir ve yazılarından hareketle günümüz halk şiiri ozanlarından Âşık Birfani’nin sanat anlayışını, şiir dünyasını, hayat ve tabiat tasavvurunu ana hatlarıyla ele almayı amaçlamıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile tasarlanan çalışmanın verileri Hasan Kavruk tarafından hazırlanan ancak henüz kitap olarak yayımlanmayan Aşık Birfâni şiirlerinden elde edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada, Birfâni’nin şiirleri içerik bakımından incelenmiş ve dokuz tematik kategori ortaya çıkmıştır. Birfâni’nin iç sesi olan şiirler, sevda şiirleri, didaktik şiirler, şikâyet ve sitem şiirleri, sosyal şiirler, tasavvufi şiirler, şahıs ve mekân şiirleri, tabiat şiirleri, deyişmeler, lebdeğmezler ve desteler bu kategorik sınıflamanın bileşenleridir. İç sesi olan şiirlerde hayat ve tabiat tasavvurunu dile getirmiştir. Sevda şiirleri sanatının ana eksenini oluşturmaktadır. Didaktik şiirleri eleştiriden ziyade yol göstericidir. Geleneğin retoriğinde önemli bir söylem olan şikâyet ve sitem onun şiirlerinde de yer bulmuştur. Sosyal içerikli şiirlerinde toplumsal aksaklıkları yansıtmıştır. Halk şiirinin önemli damarlarından biri olan tasavvufi anlayış Birfâni’nin sanatına karılmış mayalardan biridir. Onun duygu ve düşünce dünyasında önemli etkiler bırakmış şahıslar ve mekânlar da şiirin konusu olmuştur. Tabiat şiirlerinde dile getirdiği sevgi, onun yaratılana karşı duyduğu evrensel sevginin izidir. Genel olarak halk şiirinin standart ölçülerine uygun bir dil kullanan Birfâni, bilindik kelime ve kavramları yeni imajlar ve formlar etrafında yeniden üretme denemeleri yapmıştır. Halk edebiyatı geleneğinin bilinen metaforlarına yer vermekle birlikte varoluşunun, yaşam ve tabiat tasavvurunun yansımalarını da diline aktarmıştır.
Keywords : Ozan, Âşık, Türk Halk Edebiyatı, Âşık Birfâni, Halk Şiiri