MODERNİTE’NİN SÖYLEMSEL ARAÇLARINI İFŞA EDEN BİR ROMAN: SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ

Authors : Zuhal EROĞLU KOŞAN

Pages : 1301-1330

Doi:10.21550/sosbilder.1115708

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahmet Hamdi Tanpınar tarafından yazılan Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Türkiye’nin modernleşme sürecini Osmanlı’nın son döneminden başlatıp romanın yazıldığı 1954’lere kadar getirerek ele alır. Bu süreçte Modernite’nin söylemsel oluşumlarla insanlara nasıl nüfuz ettiği, Modernite için önemli bir kavram olan “zaman”ın, yine Modernite’nin önemli kurumlarından olan enstitü aracılığıyla somutlaştırılması yolu ile işlenir. Bir ihtiyaçtan kaynaklanmadan kurulan Saatleri Ayarlama Enstitüsü, kuruluşunu önce söylemsel bir zemine oturtarak meşruiyet kazanır. Böylece topluma nüfuz etmeye başlar. Çalışma süresi boyunca söylemsel oluşumların bir parçası olarak işleyen kurum, nihayet mevcut söylemin değişmesiyle lağvedilir. Romanın ironik dili bu noktada son derece önemlidir. Roman, insanın yaşarken idrak edemediği hâl ve durumları ironik bir dille ortaya koyarak resmettiği absürt tablo ile insana içinde yaşadığı gerçekliğe dışarıdan bakabilmesini sağlar.
Keywords : Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Modernite, zaman, söylem, ironi