ANTİK PERS (AKHAİMENİD) DÖNEMİ’NDE İKTİDARIN SEMBOLÜ: “BÜYÜK KRAL” İDEOLOJİSİ

Authors : Deniz Serhad Sezer

Pages : 1-19

Doi:10.21550/sosbilder.1512800

View : 52 | Download : 40

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Akhaimenid Hanedanlığı Dönemi ele alınmış ve Büyük Kral’ın meşruiyetini kuvvetlendirmek için kullandığı heykel, kabartma, sikke ve yazıt gibi kaynaklar incelenmiştir. Bunlara ek olarak; Antik Yunan kaynakları ile Avesta gibi kutsal metinlerden de yararlanılmıştır. Bu kaynaklarda Büyük Kral’ın kendi propagandasını yaparak, bu unvanla birlikte karizmatik bir hakimiyet anlayışı sergilediği görülmektedir. Pers kraliyet ideolojisiyle iç içe geçen ve bunu tamamlayan bir kavram olan Büyük Kral unvanı, aslında tüm dünyanın yöneticiliğini kapsayan, huzur ve barışı sağlayan bir lideri tasvir etmektedir. Büyük Kral, daima kendini Tanrı Ahuramazda’nın yeryüzündeki vekili olarak yansıtmakta ve onun tarafından seçildiğini söyleyerek iktidarını meşrulaştırmaktadır. II. Artakserkses Dönemi’nden itibaren Tanrı Ahuramazda’nın desteğinin yanı sıra Anahita ve Mithra’nın da yazıtlarda isimlerinin geçtiği görülmektedir. Dolayısıyla, bu durum da kraliyet ideolojisinin somutlaştırılmış şekli olarak rahatlıkla tanımlanabilir. Ayrıca, Büyük Kral’ın iktidar inşasında Assur, Babil, Med, Elam ve Hellen medeniyetlerinden büyük oranda etkilendiği ve mevcut durumunu da geliştirerek kendi yönetim biçimini oluşturduğu tespit edilmektedir.
Keywords : Pers, Akhaimenid, Büyük Kral ideolojisi, Kyros, Dareios