KÜLTÜREL EKOLOJİK KURAM İLE YENİ BİR KAVRAM OLARAK “EKOLOJİK PERFORMANS” BAĞLAMINDA BURSA MESKEN SEMTİ HALKHAYATINDA: LODOS

Authors : Sacide Çobanoğlu

Pages : 303-329

Doi:10.21550/sosbilder.1573196

View : 70 | Download : 68

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Canlı türleri içinde zekâsıyla farklı bir kategoride yer alan insan, yaşamını sürdürmek için bir yandan ekolojik yapıya uyum sağlamaya diğer yandan değiştirebilecekleri oranında ekolojik yapıya müdahale etmeye çalışmıştır. Ekoloji ile kültür arasındaki dengeyi kurarken gösterdiği ekolojik performans, yaşanan çağın gereklerine göre değişim göstermektedir. Gerek söz konusu dengenin nasıl kurulduğu gerekse insanın bu anlamda gösterdiği ekolojik performansın incelenmesi, toplumların halkhayatlarının araştırılmasıyla mümkündür. Bilim literatüründe 1800 yıllardan itibaren yer almaya başlayan halkhayatı (folklife) Türk halkbiliminde yeterince dikkat çekmemiş bir konudur. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, ağırlıklı olarak metin merkezli olup halhayatı kavramını karşılamamakta ve yanlış bir kanaatle halkhayatı; halkın belli dönemlerdeki hayatına dair, metinlerde geçen bilgiler olarak ele alınmaktadır. Çalışmamızda kültürel ergonomik kuramla yeni bir kavram olarak ortaya koyduğumuz ekolojik performans bağlamında, Mesken semtinin halkhayatında varlık gösteren lodos rüzgârı incelenmiştir. Çalışmamızın amacı; bir kuram ve bir sistem dâhilinde halkhayatı konusunda yapılacak çalışmalara örnek teşkil edecek bir çalışma ortaya koymak, halkhayatının halkbilimi disiplini kapsamında çalışılmasının gerekliliğine vurgu yapmaktır.
Keywords : halkhayatı (folklife), ekolojik kuram, ekolojik performans, lodos, Bursa