MODERNİTE ÇERÇEVESİNDE TÜRK-İRAN İLİŞKİLERİ (1923-1936)

Authors : Ali TAMAHKAR

Pages : 1-10

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İran, Türkiye’nin en eski kara sınırının olduğu ve diplomatik ilişki kurulan en eski devletlerden biridir. Osmanlı döneminden itibaren kurulan ilişkiler büyük bir tartışma konusu olmuş ve iki ülke arasında güvensizliğe yol açmıştır. Fakat bu güvensizlik ortamı 20. yüzyıldan itibaren her iki ülkede hız kazanan modernleşme hareketleriyle yerini bölgesel iş birliği ve güven temeline dayanan ilişkilere bırakmıştır. Türkiye’de cumhuriyetin ilanıyla beraber modernleşme ve ulus kimliği inşası süreci hız kazanmıştır. İran’da Rıza Han’ın, kendisini şah ilan etmesiyle beraber modernleşme çerçevesinde reform faaliyetleri büyük bir ivme göstermiştir. Her iki ülkenin modernleşme ve ulus inşası sürecine bakıldığında bizlere gösteriyor ki Rıza Şah’ın Türkiye’yi bariz bir şekilde örnek aldığı görülmektedir. Bunun sonucunda Türkiye’yle iyi ilişkiler kurmaya çalışan Rıza Şah, 1926 ve 1929 yıllarında Türkiye ile dostluk ve ticaret antlaşmaları imzalamıştır. Türk- İran ilişkilerindeki başlıca sorunlar sınır ihlalleri, isyancıların takibi gibi konulardı. Bu konular her zaman sorun olmasına rağmen, iki ülkenin çabaları sonucu bu ihtilaflar da son bulmuştur. İki ülke arasındaki ilişkilerin inişli çıkışlı yıllarından sonra, Sadabad Paktı imzalanmış ve Türk-İran ilişkileri altın yıllarını yaşamıştır. Elimizdeki çalışma, birçok makale ve kitabın analizinden oluşmakla beraber, her iki ülkenin özelinde önem taşıyan modernleşme kavramı merkeze alınarak yapılmıştır.
Keywords : Modernleşme, Türkiye, Sadabad Paktı, Rıza Şah, Atatürk, Ulus Kimliği İnşası