ERKEN MODERN DÖNEMDE BİR YETKİ ALANI OLARAK EDİRNE BOSTANCIBAŞILIĞI: “KIRKAYAK” EDİRNE BOSTANCIBAŞISI

Authors : Hülya TAŞ

Pages : 161-192

Doi:10.53838/ankarad.1131150

View : 18 | Download : 7

Publication Date : 2022-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, bilindiği üzere yönetim anlayışı gereği taşrada klasik tarzda bey ve kadı denetiminde sancak ve kazalarda oluşan bir örgütlenme oluşturmuştur. Modern dönem öncesi Osmanlı taşra yönetimi ve mekân organizasyonu bağlamında Edirne üzerine yapılmış belli başlı çalışmalar incelendiğinde Edirne ile ilgili bir kavram karmaşasının varlığı dikkatleri çekmektedir. Bilinen mevcut bilgi; Edirne’nin fetihle birlikte payitaht ve Rumeli eyaletinin merkezi olduğu, İstanbul’un fethinden sonra bile siyasi ve idari önemini koruduğu, teşkilatlanma açısından da Çirmen sancağına bağlandığıdır. Bu noktada Çirmen sancağına bağlı olduğu dile getirilen Edirne’nin yönetiminde ya doğrudan Çirmen sancakbeyi/sancak mutasarrıfının ya da onun vekili olan mütesellimin etkin olması beklenirken, öne çıkan görevlinin neden Edirne Bostancıbaşısı olduğu; bunun Türk idare tarihi ve Osmanlı mekân örgütlenmesi açısından ne ifade ettiği sorgulanmamıştır. Bu nedenle makalenin odak noktasına; 1580’lerden 1826’da Edirne Bostancı Ocağı’nın kaldırılışına kadar geçen süreçte, Edirne Bostancıbaşılığının nasıl bir yetki alanı olduğu sorusu oturtulmuştur. Bu bağlamda Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sindeki anlatısının, arşiv belgelerindeki izdüşümleri üzerinden Edirne Bostancıbaşısının nasıl bir yönetici profili çizdiğini ortaya koymak, makalenin hedeflerinden biridir.
Keywords : Yetki Alanı, Osmanlı İdare Tarihi, Osmanlı Mekân Organizasyonu, Edirne, Edirne Bostancıbaşılığı