Yürürlüğe Girişinin Otuzuncu Yılını Geride Bırakan 93/13/EEC Sayılı Avrupa Birliği Haksız Şartlar Direktifi: Quo Vadis?

Authors : Hale Şahin

Pages : 329-359

Doi:10.32450/aacd.1466085

View : 82 | Download : 63

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :93/13/EEC sayılı Avrupa Birliği Haksız Şartlar Direktifi, 5 Nisan 1993 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Direktif, tüketicilerin satıcı veya sağlayıcıların sunduğu ve taraflarca bireysel müzakere konusu edilmeyen sözleşme koşullarına karşı etkili bir şekilde korunması ve asgari uyumlaştırma yoluyla iç pazarın kurulmasına katkı sağlanması amacıyla öngörülmüştür. Direktif’in üye devletlerdeki uygulaması, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) ön karar prosedürüyle önüne gelen olaylarda verdiği kararlarla şekillenmektedir. Fakat, ABAD haksız şartlara ilişkin kesin kıstaslar belirlemekten kaçınmaktadır. Bunun yerine, ABAD, haksız şartlar hakkında karar verme işini iç hukuktaki düzenlemeleri dikkate almaları kaydıyla yerel mahkemelere bırakmaktadır. Ancak üye devletlerin iç hukuk düzenlemeleri birbirinden farklı olduğu için üye devletlerde haksız şart teşkil eden sözleşme hükümleri yeknesak değildir. ABAD’ın haksız şart sayılan sözleşme hükümlerinin hukuki yaptırımına yönelik yorum faaliyeti de Direktif’in yeknesak biçimde uygulanmasını engellemektedir. Çalışmamızda Direktif’in değiştirilmesine yönelik yasama önerileri, Direktif’in amacı ve uygulama alanı hakkında bilgi verildikten sonra, ABAD kararları ışığında Direktif’in uygulaması üzerinde durulmuş ve Direktif’in uygulamasının bunun öngörülmesindeki amaçlara hizmet edip etmediği değerlendirilmiştir.
Keywords : Bireysel müzakere, haksız şartlar, saydamlık denetimi, yeknesaklık, ABAD