48-66 AYLIK ÇOCUKLARIN GELİŞİM DÜZEYLERİNE UYGUN ÇOCUK KİTAPLARI NASIL OLMALIDIR? BİR DELPHI ÇALIŞMASI

Authors : Tuğçe GÜZELYURT, Seda SARAÇ

Pages : 52-75

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Çocuklara küçük yaşlardan itibaren okuma alışkanlığının ve sevgisinin aşılanması büyük önem taşımaktadır. Okuma alışkanlığını ve sevgisini kazandırmanın en eğlenceli ve etkili yolu ise çocuk kitaplarıdır. Çocukların erken yaşlarda, ilgi ve meraklarına hitap eder nitelikte hazırlanmış çocuk kitapları ile etkileşime girmelerine olanak sağlanması yoluyla onların okumayı eğlenceli bir uğraş olarak görmeleri ve dolayısıyla okumaya karşı olumlu tutum geliştirmeleri sağlanabilir.Buna karşın çocuğun ilgisini çeken veya okurken eğlendiren her çocuk kitabının çocuğun gelişiminde olumlu etkiler bırakacağını söylemek mümkün değildir. Bu noktadan hareketle çocuk kitabı yazarlarına, yayınevlerine ve ebeveynlere çocuk kitabı biçimi ve içeriği açısından rehberlik edecek genel bir çerçeveye ihtiyaç olduğu görülmektedir. Türkiye’deki alanyazın incelendiğinde ise hedef kitlesi okul öncesi olan çocuk kitaplarında bulunması gereken özelliklerin belirlenmesi üzerine ise sadece iki çalışma olduğu görülmektedir. Yılar ve Celepoğlu insert ignore into journalissuearticles values(2013); ile Karatay insert ignore into journalissuearticles values(2011); tarafından yayınlanan bu çalışmalarda da tüm yaş grupları için, alan yazında yer alan biçim ve içerik açısından genel kabul görmüş görüşler derlenerek çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler ortaya konmuştur. Çocuk kitaplarının çocukların gelişim düzeylerine uygunluğunun değerlendirilmesinde kriter olabilecek bir çerçeve , bulunmuyor olsa da çocuk kitaplarının niteliklerini farklı boyutlar açısından inceleyip değerlendiren çok sayıda çalışma yapılmış olduğu görülmektedir. Özetle, çocuk kitaplarının çocukların gelişim düzeyine uygun olup olmadığı konusunda hem yazım sürecinde çocuk kitabı yazarlarına hem de kitap seçim sürecinde ebeveynlere rehberlik edecek kriterler bulunmamaktadır. Şayet çocuk kitaplarının okurken eğlendirmesi dışında çocuğun gelişimini olumlu yönde etkilemesi ve çocuk üzerinde olumsuz etki bırakmaması isteniyorsa, yazar ve çizerlerin gelişimi destekleyici nitelikte kitaplar yazması ve ebeveynlerin de bu nitelikte kitaplar seçmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, çocuk kitaplarında bulunması beklenen çocuk gelişimini destekleyici niteliklerin neler olduğunun ortaya konması önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada uzman görüşlerine başvurularak “48-66 aylık çocukların gelişim düzeylerine uygun çocuk kitapları nasıl olmalıdır?” sorusuna cevap aranmaktadır.Çalışmada alan uzmanlarının görüşleri arasında fikir birliğine ulaşmayı amaçlayan Delphi tekniği kullanılmıştır. Delphi çalışması, Türkiye’de çocuk edebiyatı alanında çalışmalar yapan akademisyenler ve çocuk kitabı yazarlarının katılımıyla 3 tur olarak gerçekleştirilmiştir. Delphi birinci turunda uzmanlara “48-66 aylık çocukların gelişim düzeylerine uygun çocuk kitabı özellikleri nasıl olmalıdır?” sorusu yöneltilmiş ve gelen cevaplar içerik analizi tekniği ile incelenerek 2 ana tema, 14 alt tema ve 217 madde belirlenmiştir. Delphi ikinci ve üçüncü turlarında ise medyan, üçüncü çeyrek, birinci çeyrek ve çeyrekler arası genişlik hesaplamaları yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda iki ana tema insert ignore into journalissuearticles values(biçim ve içerik); ve 14 alt tema altında yer alan toplam 108 madde üzerinde görüş birliği sağlanmıştır.
Keywords : Çocuk Edebiyatı, Çocuk Gelişimi, Çocuk Kitabı, Delphi Tekniği, Okul Öncesi Dönem, Biçim ve İçerik