Uçan Eşek’te Harnâme’nin İzleri Karşılaştırmalı Bir Okuma Denemesi

Authors : Lokman TURAN, Hüseyin ÖZTÜRK, Ali KIRCI

Pages : 29-40

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2019-11-04

Article Type : Other Papers

Abstract :Çağdaş çocuk edebiyatı yazarlarından Mevlana İdris Zengin’in Uçan Eşek adlı hayvan masalı ile 15. asır Türk şairlerinden Şeyhî’nin Harnâme adlı mesnevisinin karşılaştırmalı bir okumaya tâbi tutulduğu bu çalışmaya her iki anlatının da başkahramanının eşek olması ilham vermemiştir. İki eseri birbirine yaklaştıran asıl husus, her iki eserin de benzer bir ontolojik muhasebeye dayanıyor olmasıdır. Hem Harnâme’nin hem de Uçan Eşek’in başkahramanı kendi varoluşsal konumunu sorgulamış, kendi yapısında kusur ve eksiklikler tespit etmiş; yine kendi yapısında kalıcı değişiklikler gerçekleştirmeyi arzu etmiştir ancak bu değişiklikler gerçekleştirilmeye çalışıldığında yine ontolojik kaynaklı olumsuz sonuçlar doğmuştur. Mevcut varoluşsal durumun, bir hikmet üzerine bina edildiği; bir başka ifadeyle varlıkların kendi doğaları dışına çıkmalarının onlar için kötü sonuçlar doğuracağı bilgisi her iki metnin de omurgasını teşkil etmektedir. Günümüz edebiyat araştırmalarında birbirine çok sık yaklaşmayan iki farklı alana insert ignore into journalissuearticles values(Klasik Türk edebiyatı ve çocuk edebiyatı alanlarına); ait iki ayrı metin olmalarına ve üretim zamanı bakımından aralarında uzun bir fasıla olmasına rağmen Uçan Eşek ve Harnâme, benzer anlamsal-mantıksal temellere dayanmaktadır.  Bu çalışma, her anlamda birbirinden uzakta yer aldığı düşünülse de çocuk edebiyatı ile klasik Türk edebiyatının birbirine nasıl yaklaşabildiğini bir örnekle tespit etmeye çalışmaktadır. Ayrıca çocuk edebiyatı ve klasik Türk edebiyatı derslerini birlikte kendi programı içerisinde bulunduran Türkçe öğretmenliği bölümlerinde bu iki metnin karşılaştırmalı bir okumaya tâbi tutulması, anlatıların arkasında bulunan mantıksal yapıların keşfi için öğretmen adaylarına yardımcı olacak etkili bir örnektir.
Keywords : karşılaştırmalı okuma, çocuk edebiyatı, klasik Türk edebiyatı