Tatar Mitolojisinde Ev/Yurt İyesi

Authors : Rasilya UZUN

Pages : 1-14

View : 91 | Download : 78

Publication Date : 2023-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Genel Türk mitolojisi içinde yer alan Tatar mitolojisinin kendine has bir yapısı vardır. Tatar mitolojisi İslamiyet öncesi Türk kültürünün yanı sıra İslam ve Ortodoks Hristiyanlık dinlerinin de etkilerini taşır. Ayrıca, İdil-Ural Bölgesi’nde yaşayan Fin-Ugor, Slav ve diğer Türk halklarının mitolojileri ile de etkileşime giren Tatar mitolojisinde bu halkların mitolojilerinin de izleri görülür. Barınma ihtiyacı, dolayısıyla ev, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde ikinci basamak olan güvenlik basamağında yer alan ögelerden biridir. Ev/yurt, insan için küçük bir evren modeli gibidir. İnsan için bu denli önemli ve birincil ihtiyaç olan ev, metafizik varlıklarla da ilişkilendirilmiştir. Ev ile ilişkili en önemli metafizik varlığın ev iyesi olduğu söylenebilir. Tatarların yaşadığı farklı coğrafî bölgelerde ev iyesi ile karşılaşılır. Tatar mitolojisinde yer alan ev iyesi bazı bölgelerde eril, bazı bölgelerde ise dişil bir varlık olarak kabul edilir. Ev iyesinin iyi ya da kötü olma ihtimali vardır. Bu durum biraz da insan-metafizik varlık ilişkileriyle bağlantılıdır. Tatarların en eski mitolojik varlıklarından biri olan ev/yurt iyesi ile ilgili inanışlar günümüz Tatar toplumunda da varlığını etkin bir biçimde devam ettirmektedir.
Keywords : Kazan Tatarları, mitoloji, Tatar mitolojisi, iyeler, ev iyesi, Kazan Tatars, mythology, Tatar mythology, spirits, home spirit