Meslek Folkloru Bağlamında Siftah: Gaziantep Örneklemi

Authors : Ayşenur ÖZDAL

Pages : 23-34

View : 103 | Download : 96

Publication Date : 2023-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de folklor üzerine yapılmış çalışmalar daha önceleri kırsalla ve eski olanla ilgilenirken son yıllarda kent merkezlerinde oluşan, yeni, güncel kültürün de araştırmalara konu edildiği görülmektedir. Kent merkezlerinde oluşan güncel kültürü ele alan çalışmalarla halk biliminde saha anlayışındaki çeşitlilik artmıştır.. Alan Dundes’in “en az bir ortak faktörü paylaşan insan topluluğu” olarak ifade ettiği halk kavramıyla toplumdaki en küçük gruplar üzerinde dahi folklor çalışmalarının yapılabileceği anlaşılmıştır. Bu anlayışla herhangi bir ortak kültürel unsura sahip gruplara ait dil, inanç, giyim kuşam özellikleri, sözlü edebiyat varlığı gibi konulara derinlemesine bakan çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Küçük toplulukları ele alan çalışmalar içerisinde batıda “occupational folklore” ifadesi ile karşılık bulan, son yıllarda Türkiye’de de üzerinde durulan bir konu olan meslek folkloru çalışmaları göze çarpmaktadır. Bu çalışmada meslek folkloru bağlamında küçük ticarethane sahibi olan esnafların “siftah” olgusu etrafında gelişmiş inanç ve pratikleri Gaziantep örnekleminde ele alınmıştır. Gaziantep’teki esnaflar ve müşteriler ile yapılan görüşmeler ve gözlem tekniğiyle elde edilen malzeme değerlendirilerek siftaha yönelik kabullerin neler olduğu, bunların kökenleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun sonucunda siftah inancının esnaf arasında canlılığını koruduğu, kalıplaşmış davranışlar, ortak uygulamaların yanında bireysel kabullerle de inancın şekillendiği ve esnaf için takvimsel süreçlerin düzenlenmesinde siftahın etkili kabul edildiği görülmüştür.
Keywords : ritüel, inanç, bereket