Reşat Nuri’nin Anadolu Notları’nda Kamusal Mekânlar Ve Toplumsal İlişkiler

Authors : Mehmet Onur HASDEDEOĞLU

Pages : 84-101

View : 37 | Download : 37

Publication Date : 2023-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Seyahat, bireyin hayatına önemli tecrübeler katan bir faaliyettir. Seyahat eden insan yeni yerler, yeni mekânlar görür; farklı insanlar, farklı hayatlar, farklı toplumsal ilişkiler ile karşılaşır. Bu tecrübeler, onun hayatı, insanı ve toplumu algılayış biçimine doğrudan etki eder. Yüzyıllar boyunca İstanbullu aydınların hiç dikkatini çekmeyen Anadolu coğrafyası, 20. yüzyılın başında Türkçülük düşüncesinin yaygınlık kazanmaya başlamasıyla birlikte Türk edebiyatında yer bulmaya başlar. Çalıkuşu romanı ile Türk edebiyatının Anadolu’ya gerçekçi biçimde açılmasını sağlayan ilk yazarlarından biri olan Reşat Nuri, Maarif müfettişliği görevi dolayısıyla yıllar boyunca Anadolu’ya sayısız seyahatler gerçekleştirmiş, bu seyahatlerinde edindiği farklı tecrübeleri, dikkat çeken gözlemlerini Anadolu Notları adlı kitabı aracılığıyla okurlarıyla da paylaşma imkânı sağlamıştır. Bu eser, Anadolu coğrafyasındaki kamusal mekânlar ve bu mekânlardaki sosyal ilişkilere dair, Reşat Nuri’nin çarpıcı gözlemlerini ve tecrübelerini ihtiva etmesi bakımından da ayrı bir önemi haizdir. Bu çalışmada yazarın Anadolu Notları eserinde bahsettiği kamusal mekânlar çeşitli alt başlıklar altında tasnif edilerek incelenmiştir. Böylelikle Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki toplumsal değişim sürecinin Anadolu’ya ve Anadolu insanına yansıyış biçimleri, yazarın bakış açısı merkeze alınarak analiz edilmiştir. Bu doğrultuda, Türkiye Cumhuriyeti bir ulus-devlet olarak teşekkül ederken, geleneksel kamusal mekânların yanı sıra, modern hayatın ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan kamusal mekânların toplumsal ilişkilere etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Anadolu, Reşat Nuri, Gezi, Mekân, Toplum