Emek ve Dönüşüm Üzerine Bir Gelenek: Yahyalı Halıcılığı

Authors : Petek Ersoy İnci

Pages : 121-134

Doi:10.61729/uhad.1464900

View : 61 | Download : 42

Publication Date : 2024-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kayseri, Türkiye’de dokumacılığın en önemli merkezlerinden biridir. Söz konusu merkezlerden biri de Kayseri’ye en uzak ilçe olan Yahyalı’dır. Yahyalı, elması ve halıcılığıyla ünlüdür. Bu yazıda Yahyalı halısı, gelenek, geleneksel bilgi ve geleneğin dönüşümü kapsamında ele alındıktan sonra kaynak kişilerden elde edilen veriler doğrultusunda neden sürdürülemediği hakkında bir fikir vermeyi amaçlamıştır. Yahyalı halıcılığıyla ilgili yapılan literatür taramalarında görülmüştür ki, yoğun kadın emeği üzerine oturan bu gelenek, yeterince kıymet görmemiş ve söz konusu bu durumun iyileştirilmesi noktasında gerekli hassasiyet gösterilmemiştir. Alan araştırmasına dayalı olan bu çalışmada yer verilen kimi anlatılar bu durumun altını çizmeyi amaçlamıştır. Yahyalı halısının ana malzemesi koyun yünü ve kök boyadır. Yapılan araştırmalardan anlaşılmıştır ki, başta bir çeyiz unsuru olarak ortaya çıkan Yahyalı halısı, ilk dönüşümünü her Çarşamba ve Cuma günleri Yahyalı ilçesinde kurulan pazarda satılmak için bir metaya dönüştüğünde almıştır. Yahyalı halısının dönüşümünde ilk kırılma böyle gerçekleşmiş, bunu günümüzde heybe, çuval ve çantanın günlük kullanımdan ayrılması ve hediyelik eşyaya dönüşerek Aziz Özülkü isimli halı tüccarının dükkânında bir ticarî unsura dönüşmesi süreci izlemiştir. Dokumacı kadının emeğine gereken özenin verilmemesi Yahyalı’da dokumacılığın gerilemesindeki bir başka nedendir. Bu çalışmada yöntem olarak nitel araştırma tekniklerinden etnografi kullanılmaış ve sekiz kaynak kişinin bilgisine yer verilmiştir.
Keywords : Yahyalı, gelenek, emek, dönüşüm