FİNANSAL PİYASALARDAKİ GELİŞMELERİN İNSANİ GELİŞMİŞLİK ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Authors : Abdulkadir KAYA

Pages : 169-180

Doi:10.18092/ulikidince.298474

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2018-01-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Gelişme kavramı dar kapsamda ekonomik anlamda gelişmeyi temsil etse de, 1990 yılından itibaren Birleşmiş Milletler tarafından hesaplanarak yayınlanan, İnsani Gelişmişlik Raporuna göre gelişme, insan faktörünü de içine alarak bireylerin yaşam düzeylerinde gerçekleştirilen iyileşme olarak ele alınmaktadır. Ülkelerin genel şartları ele alınarak yapılan hesaplamalar ile her ülke için İnsani Gelişme Endeksi insert ignore into journalissuearticles values(İGE); ilgili raporlarda sunulmaktadır. İnsani Gelişme Endeksi, ortalama yaşam beklentisiyle ölçülen uzun ve sağlıklı bir yaşam sürme, ortalama okula gitme süresi ve beklenen okula devam süresiyle hesaplanan bilgiye erişim becerisi ve kişi başına düşen gayrisafi millî hasılayla ölçülen insana yakışır bir yaşam standardına sahip olma becerisi olmak üzere üç temel boyutu esas almaktadır. Bu çalışmanın amacı finansal piyasalardaki gelişmelerin insani gelişmişlik üzerine etkisini belirlemektedir. Bu amaçla, finansal piyasalardaki gelişmeleri temsilen Borsa İstanbul 100 Endeksi insert ignore into journalissuearticles values(BİST); büyüme oranının ve insani gelişmişlik düzeyini temsilen ise İnsani Gelişme Endekinin insert ignore into journalissuearticles values(İGE);, 1986-2015 dönemini kapsayan yıllık verileriyle zaman serisi analizleri yapılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını tespit etmek için Johansen- Juselius Eşbütünleşme testi, nedenselliğin belirlenmesi için ise Granger Nedensellik testi yapılmıştır. Analiz sonucunda değişkenlerin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri ve İGE endeksinin BIST endeksinin bir nedeni olduğu belirlenmiştir. 
Keywords : Finansal Piyasalar, İnsani Gelişmişlik, Granger Nedensellik