TÜRKİYE’DE ŞİRKET KÂRLARI VE ENFLASYON: ADAM SMİTH HAKLI MI?

Authors : Osman Berke Duvan

Pages : 167-182

Doi:10.18092/ulikidince.1512414

View : 712 | Download : 474

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Covid-19 salgınının ardından küresel kamuoyunun, politika yapıcıların ve araştırmacıların dikkatleri şirket kârları ve enflasyon ilişkisine yönelmiştir. Türkiye yakın zamana kadar bu tartışmalara uzak kalmakla beraber; şirket kârları ve enflasyon arasındaki ilişkiyi Türkiye özelinde anlamaya yönelik çabaların son dönemde arttığı görülmektedir. Bu çalışma Türkiye’de şirket kârlarıyla enflasyon arasındaki ilişkiyi anlama çabalarını desteklemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’de son çeyrek yüzyılda (1998-2023) yurtiçi enflasyona en çok katkı veren faktör gelirinin sermayenin katma değer yaratım sürecinde elde ettiği “birim kâr” olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Covid-19 salgınının ardından birim kârın enflasyona yaptığı katkının daha da arttığı gözlenmiştir. Çalışmanın diğer bir bulgusu birim kâr artışının yurtiçi enflasyon için “öncü gösterge” olmasıdır. Benzer şekilde yurtiçi enflasyon da birim kâr artışı için “öncü gösterge” niteliğine sahiptir. Birim kâr ve enflasyon arasında tespit edilen bu çift yönlü kuvvetli ilişki, Türkiye’de bir “kâr-fiyat spirali” ihtimaline işaret etmektedir. Bu ihtimali destekleyen bir diğer bulgu ise birim işgücü maliyetindeki artışların yurtiçi enflasyonun gelecek değerleri ile ilişkisinin, birim kâr artışlarının yurtiçi enflasyonun gelecek değerleriyle ilişkisi kadar, kuvvetli olmamasıdır. Elde edilen ilk bulgular Türkiye’de olası bir “kâr-fiyat spirali” dinamiğinin daha detaylı incelenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır.
Keywords : Satıcıların Enflasyonu, Kâr İtilimli Enflasyon, Kâr Enflasyonu, Birim Kâr, Kâr Fiyat Spirali