Seyyahların Gözüyle İslam Maliye Tarihi: İbn Cübeyr Seyahatnamesi

Authors : Şahin YEŞİLYURT

Pages : 152-171

Doi:10.54427/ijisef.1103107

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2022-07-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde İslam ekonomisine yönelik yoğun bir ilgi olduğu aşikardır. Ancak bu yoğun ilgi, maalesef sadece İslami finans gibi belirli alanlara odaklanmakta ve literatürde İslam maliye tarihi göz ardı edilmektedir. Bu yönüyle İslam maliye tarihi açısından, literatürde bir boşluğun olduğunu söylemek mümkündür. Bu boşluğun giderilmesine bir nebze katkı sunmak maksadıyla mevcut çalışma, İbn Cübeyr’in seyahatnamesini İslam maliye tarihi perspektifinden ele almaktadır. İbn Cübeyr, bu seyahatnamede kamu gelirlerinden kamu giderlerine ve kamu maliyesinin idaresine kadar kamu maliyesini oluşturan unsurlar hakkında önemli değerlendirmelere yer vermiştir. Özellikle ağır vergiler ile vergi mükelleflerine yönelik haksız uygulamalar, İbn Cübeyr’in şiddetle eleştirdiği konular olmuştur. Örneğin, İbn Cübeyr hacılara yönelik uygulanan gümrük vergileri hakkında iğrenç, kahrolası ve lanet gibi tanımlamalar kullanmıştır. Diğer yandan kamu harcama türleri üzerinde de ayrıntılı bir şekilde duran İbn Cübeyr, kamu harcamalarının finansmanı konusunda gerek vakıflar gerekse toplumda bulunan varlıklı kişiler tarafından yapılan harcamalara büyük bir önem atfetmiştir. Netice itibariyle, kamu harcamalarının finansmanında istifade edilen bu kaynakların günümüz ekonomisi açısından da önemli katkılar sunabileceği düşünülmektedir.
Keywords : İslam Maliye Tarihi, Seyahatname, İbn Cübeyr