1916 TÜRKİSTAN İSYANI BAĞLAMINDA ÇARLIK RUSYA’SININ BASKI VE CEZALANDIRMA POLİTİKASI

Authors : Dilara ANTEPLİOĞLU

Pages : 99-110

Doi:10.56387/ahbvedebiyat.1096619

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çarlık Rusya’nın Türkistan’ı işgali sonrasında, Türkistan’ın farklı bölgelerinde farklı zamanlarda isyan hareketleri yaşanmış ve bu hareketler Rusya tarafından bastırılmıştır. Rus hükûmetinin haksız politikasına ve siyasetine karşı çıkan isyanlardan olan 1916 Türkistan isyanı da tarihî açıdan büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada Çarlık Rusya’nın Türkistan halkı üzerinde uyguladığı baskı ve cezalandırma politikası, 1916 Türkistan isyanının çıkış sebepleri, karakteri ve sonuçları bağlamında ele alınmaya çalışılmıştır. 1916 Türkistan isyanının belli bir merkezi olmasa da halk, onlara önderlik yapan kişilerle birlikte ayaklanmıştır. Tüm Türkistan halkının fark gözetmeksizin topyekûn  şekilde katıldığı, Türkistan’ın sadece belli bir bölgesinde değil hemen her yerinde ortaya çıkan ve Türkistan halkına yapılan sömürge siyasetinin bir sonucu olan isyanın birçok sebebi bulunmakla birlikte, en önemlisi kuşkusuz halkın uğradığı haksızlık ve adaletsizliklerdir. Hem isyanın hâlihazırda devam ettiği sırada hem de sonrasında Türkistan halkı, isyana katıldıkları gerekçesiyle cezalandırılmış, birçok insan hapse atılmış  ya da öldürülmüş, bu baskı ve zulümden kurtulmak isteyenler ise farklı bölgelere göç etmek zorunda kalmıştır. Bu göç sırasında ve sonrasında da birçok insan hayatını kaybetmiş, ayaklanmanın bitmesinin ardından geri dönmek isteyenlere ise izin verilmemiştir. İsyanın bastırılması sonrasında da halk, büyük bir zulme ve baskıya maruz bırakılmış, Çarlık Rusya işgal ettiği Türkistan topraklarında bölge halkının haklı isyanlarına ağır cezalandırmalar ile karşılık vermiştir.
Keywords : Türkistan İsyanı, 1916, Çarlık Rusya, Baskı, Cezalandırmalar, Türkistan Halkı