I. DÜNYA SAVAŞI’NDA İNGİLİZ İSTİHBARATININ OSMANLI SAVAŞ FAALİYETLERİNE DAİR KAYNAKLARI VE DR. PARODİ

Authors : Gülsüm Polat

Pages : 105-117

Doi:10.56387/ahbvedebiyat.1553914

View : 72 | Download : 81

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada I. Dünya Savaşı’nda İngiliz istihbaratının Osmanlı coğrafyasına dair haber kaynakları ele alınacak ardından da Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da özellikle tarafsız ülkelerdeki faaliyetlerinde etkili olan bir ismin Dr. Parodi’nin (Dr. Humbert Denis Parodi, 1878-1953) kimliği ve girişimleri üzerinde durulacaktır. Çalışmada öncelikle İngiltere’nin I. Dünya Savaşı patlak verdiği andan itibaren istihbarat yönetimi irdelenmektedir. İstihbarat kaynaklarının çeşitliliğini arşiv kaynakları üzerinden takip eden çalışma bu kaynakları kendi içerisinde tasnif etmektedir. Çalışmanın ikinci kısmı sayılabilecek olan bölüm ise İngiltere’nin haber kaynağı ve propaganda faaliyetlerinde etkili olan bir ismi; yaygın ismiyle Dr. Parodi’yi odak noktasına almaktadır. Savaş sırasında Avrupa’da çok sayıda Türk ve Mısırlı ile iletişim halinde olan Dr. Parodi’nin Osmanlı Devleti içerisinde Talat Paşa’ya suikast girişiminde bulunması ihtimali olabilecek derecede tehlikeli bir isim olarak görmekle beraber savaş sonu gayri resmi mütareke arayışlarında bir kontak noktası olarak görüldüğü tespit edilmektedir. Yine Dr. Parodi’nin girişimlerinde Türkler kadar Avrupa’da olan Mısırlılar olduğu görülmektedir. Hıdivviyet ailesi ile olan temasları dikkat çekicidir. Çalışmanın amacı Osmanlı Devleti’nin savaştığı ülkelerle diplomatik ve istihbarati ilişkilerinin açık aktörlerinden birisi olmayan Dr. Parodi kimliğini bu genel çerçeve içerisinde bir yere konumlandırmaktır. Parodi’nin I. Dünya Savaşı’nın sonunu getiren temaslarda da etkili bir isim olduğu anlaşıldığından onun gibi bir aktörün daha açığa çıkarılması savaşın sonunda ortaya çıkan mütareke sürecinin daha anlaşılabilir kılacaktır. Çalışmanın kaynaklarını arşiv belgeleri, telif-tetkik eserler oluşturmaktadır.
Keywords : Dr. Parodi, tarafsız devletler, Bern, Stockholm, Cenevre