EĞİTİM KURUMLARINDA ÖĞRETMENLERİN ADİL OLMAYAN DAVRANIŞLAR KARŞISINDAKİ TUTUMLARI

Authors : Hasan Özgüven

Pages : 1-23

View : 213 | Download : 305

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :1. GİRİŞ İnsan çevresi ile etkileşim halindedir. İnsan ilişkileri temelinde kişiler kendilerine yakın gördüğü kişilere karşı farklı davranışlar geliştirecektir. Bu davranışların insan ilişkilerine dayalı olması nedeniyle iş hayatına yansır. Birey kendisine yakın gördüğü kişilere karşı daha anlayışlı ve sevgi dolu olacaktır. Ancak örgütler açısından bu bir sorun teşkil eder. İnsanlar için büyük öneme sahip olan adalet, örgütlerin sağlıklı çalışabilmesi için de önemlidir. Örgütsel boyutta adalet kavramı insanların işyerindeki adaleti temsil eder. Okul örgütlerinin amaçlarına ulaşmasındaki belirleyici unsur öğretmendir. Öğretmenlerin bir örgüt olarak okula karşı tutumlarında adalet önemli rol oynamaktadır. Bu adaleti sağlayacak kişilerde okul yöneticileri olacaktır. Okul yönetimleri açısından adil olmayan davranışlar daha çok kendisine yakın gördüğü kişileri yasalara uygun olmayacak şekilde desteklemesidir. Okul yöneticilerin yasalarla birlikte mesleki etik değerlere uygun davranması beklenir. 1.1 Araştırmanın Amacı Bu araştırmada okullarda adil olmayan davranışların olup olmadığı, var ise ne tür adil olmayan davranışlar sergilendiği ve bu davranışlar karşısında öğretmenlerin ne tür tepkiler verdiği ve öğretmenlerin bu durumdan nasıl etkilendiğinin ortaya konması amaçlanmaktadır. 1.2 Araştırmanın Önemi Bu araştırma ileride yapılacak çalışmalara destek olarak okullarda adil olmayan davranışlar varsa bunların azaltılması için öneriler sunması açısından önem arz etmektedir. Araştırma eğitim sisteminin kalitesini arttırmaya yönelik kullanılabilecek olması nedeniyle önemlidir. 2. YÖNTEM Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırmalar olayların ve olguların doğal ortamlarında insan tarafından nasıl algılandığını inceler. Bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Durum çalışması bir durum ya da olayın derinlemesine incelenmesi için kullanılır. Olay ya da durumu doğal ortamında ele alır. 3. BULGULAR Öğretmenlere okullarda adil olmayan davranışlar olup olmadığı sorulmuştur. Bu soruya öğretmenler tarafından önceki deneyimlerine de dayanarak cevap verilmesi istenmiştir. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu bu soruya okullarda adil olmayan davranışların olduğu yönünde cevap vermiştir. Öğretmenlere okullarda ne tür adaletsiz davranışlar sergilendiği sorulmuştur. Öğretmenlerin adaletsiz davranışların en çok gerçekleştiği alanların görev paylaşımlarında ve izin alma durumlarında karşılaştıklarını düşündükleri görülmektedir. Ayrıca ders programlarının oluşturulması ve nöbetlerde de adaletsiz davranışlara rastlanmaktadır. Değerlendirme sürecinde adil olunmadığı ve öğretmenlerin görevlerini yerine getirirken diğer meslektaşlarına farklı davranılması, iltimas gösterilmesi de adaletsiz davranışlar arasındadır. Öğretmenlere adil olmayan davranışlara neden olan unsurun ne olduğu sorulmuştur. Öğretmenlerin adaletsiz davranışların başlıca sebebi olarak arkadaşlık ilişkileri ile kurulan yakınlık ve siyasi görüşe bağlı olarak sendikal aynılığı gördüğü söylenebilir. Bunun yanında öğretmenler yöneticilerin yetersizliklerinden kaynaklı adaletsiz davranışlar sergilendiğini düşünmektedir. Cinsiyet, yaş ve medeni durumda adil olmayan davranışların sebepleri arasında görülmektedir. Öğretmenler ayrıca yöneticilerin çıkar amaçlı adaletsiz davranışlar sergileyebildiğini ve tepki veren ve vermeyen öğretmenler arasında da ayrımcılık yaptıklarını dile getirmiştir. Öğretmenlere adil olmayan davranışlar karşısında öğretmenlerin tavır ve davranışları sorulmuştur. Adil olmayan davranışlar karşısında büyük oranda görmezden gelmeyi ve sessiz kalmayı tercih ettiği görülmektedir. Bir kısım öğretmenler ise sessiz kalmayarak çatışma yaşamayı göze almaktadır. Öğretmenlere adil olmayan davranışlar karşısında öğretmenler nasıl etkilendiği sorulmuştur. Öğretmenlerin adaletsiz davranışlar karşısında motivasyon kaybı yaşadıkları ve performanslarının düştüğü görülmektedir. Öğretmenler okullarda adil olmayan davranışların bölünme ve çatışmaya neden olduğunu düşünmektedir. 5. TARTIŞMA ve SONUÇ Bu kapsamda okullarda adaletsiz davranışlar vardır diyebiliriz. Okullarda adaletsiz davranışların okul müdürlerinin insiyatifinde yer alan yönetim alanında yoğunlaştığı görülmüştür. Okullarda adil olmayan davranışların sebeplerinden en önemlileri okul müdürleri ile öğretmenler arasındaki arkadaşlık ilişkileri ve sendikal / siyasal yakınlık olmaktadır. Okullarda adil olmayan davranışlar karşısında öğretmenler çoğunlukla sessiz kalmayı ve görmezden gelmeyi tercih etmektedir. Okullardaki adaletsiz tutum ve davranışlar karşısında öğretmenler huzursuzluk ve mutsuzluk yaşamaktadır. Bununla birlikte motivasyonlarını kaybetmekte ve bu durum performanslarını düşürmektedir. Adil bir ortamda çalışmak tüm öğretmenlerin beklentisidir.
Keywords : adalet, adaletsizlik, adil olmayan, kayırmacılık, okul, öğretmen, yönetici