LİBERALİZM VE NEO-LİBERALİZM BİR KRİZ DÖNGÜSÜ MÜ, YOKSA SİYASİ BİR KURGU MU?

Authors : Mahmut BOZAN

Pages : 26-40

Doi:10.25272/j.2149-8539.2018.4.1.02

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanayi devriminden sonra dünya siyasetinde ana belirleyici güç olan ve halen bu özelliğini devam  ettiren Batı’da özel mülkiyet anlayışı adeta bir kutsiyet atfıyla korunmuş ve özel teşebbüsün  bağımsızlığına özel bir önem verilmiştir. Ne var ki ekonomik gücü elinde tutan aristokratların siyasi  gücü de elinde tuttuğu ve yönetmeyi de bir hak olarak tekeline aldığı gerçeği ancak Marksist akımın  güçlenmesi ile dengelenebilmiştir. Arzın talebe karşı güçlü olduğu dönemde Adam Smith’in  görünmez eli liberalizm adına piyasayı sermayedarların lehine düzenlerken, kapitalizmin 1929’da  dünyayı krize sokmasını müteakip birdenbire görünür oluvermiş ve ekonomiye müdahaleye  başlamıştır. Bu yeni dönemin SSCB’nin özel mülkiyet ve teşebbüsü ortadan kaldırarak devletçi ve  merkezi plâncı politikalarına denk düşmesi ise manidardır. SSCB’nin dağılma süreci Batı’da yeni  sağ politikaların uyanmasına sebep olmuş ve “refah devleti” eleştirilmeye başlanmıştır. Zira  komünizmin devletleştirdiği bâkir alanlar Batı menşeli çok uluslu şirketler adına tekrar görünmez  eli göreve davet etmiştir. Sarkaç tekrar yenilenerek liberalizme kaymıştır. Uygulanan “yeni sağ”  politikalar sayesinde dünyadaki önemli devlet işletmeleri çok uluslu Batılı şirketler tarafından ele  geçirilmiştir. Hazım sürecinin sonuna doğru kapitalizm tekrar krize girmiş ve görünmez el  müdahale için arada bir görünmeye başlamıştır. Bu döngüyü natürel bir sarkaç hareketi olarak  yorumlamak veya İbn Haldun’un devlet asabiyesini ekonomiye uyarlayarak bir doğal döngü  şeklinde izah etmek gerçekçi gözükmemektedir. Belki de gerçek, ABD önderliğindeki Batı Bloğunun  siyasi kurgusunda ve halen küresel düzeyde politika belirleme gücünü elinde tutuyor olmasında  yatmaktadır. Türkiye gibi edilgen konumda olan ülkelere düşen görev, oluşan dalgaların farkında  olmak ve lehine kullanmaya çalışmaktır.
Keywords : Liberalizm, Neo Liberalizm, Görünmez El, Yeni Dünya Düzeni