Osmanlı Devleti’nde Yönetici Sınıf Açısından Müsadere Uygulaması

Authors : Sevgi Gül AKYILMAZ

Pages : 389-420

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2008-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Kişinin mal varlığı üzerindeki mülkiyet hakkına son verilerek bu mülkiyetin devlet hazinesine devredilmesi anlamına gelen müsadere, Osmanlı Devleti’nde Fatih döneminden itibaren devşirme kökenli devlet adamlarına uygulanırken, Kanuni ile birlikte ilmiye sınıfı haricinde bütün yönetici sınıf mensupları için geçerli olmuştur. Mal varlığına el koyma iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. İşlenen bir suç sonucunda verilen bir tazir cezası olarak ve ölüm halinde müsadere. Ceza olarak verildiğinde genellikle siyaseten katl, hapis, sürgün gibi cezalara eşlik etmiş ve hâkim kararı olmaksızın padişah tarafından verilmiştir. Ayrıca yönetici sınıf mensupları eceliyle öldüklerinde devlet doğrudan mal varlıklarına el koymuştur. Bu uygulamanın temelinde merkezi otoriteye rakip olabilecek güçlerin ortaya çıkışını önleme ve görevin kötüye kullanılarak servet edinmenin önüne geçme isteği yatmaktadır. II. Mahmut’un 1838’te memurlar için çıkardığı ceza kanunnamesi ile hâkim kararı olmadan müsadere yapılması yasaklanmış, 1839 Tanzimat Fermanı ise herkes için müsadere uygulamasını kaldırmıştır
Keywords : Müsadere, Yönetici sınıf, kul sistemi, 1838 Ceza Kanunnamesi, Tanzimat Fermanı