İHMALÎ SUÇ TEORİSİ

Authors : İzzet ÖZGENÇ

Pages : 303-378

Doi:10.34246/ahbvuhfd.1018770

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İhmal, davranış normlarıyla ve dolayısıyla, hukuk kurallarıyla kişiye belli bir icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün tahmil edildiği hallerde, kişinin bu yükümlülüğü yerine getirmemesidir. İcraî davranışla ihmalî davranış arasındaki müştereklik, ancak normatif sahada kurulabilir; yani hukuk kurallarından kaynaklanan bir yükümlülüğe aykırılık ve dolayısıyla, bir haksızlık teşkil ettiği hususunda mevcuttur. İhmalî davranış, kaynağını davranış normlarından ve dolayısıyla, hukuk kurallarından alan belli bir icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi olarak tezahür etmektedir. Davranış normunun ve ilgili hukuk kuralının korumayı hedeflediği hukukî değer, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi suretiyle, ihlâl edilmektedir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi, yani ihmali; belli bir hukukî değerin ihlâli mahiyetini taşıyacak ve dolayısıyla, bir haksızlık teşkil edecektir. Davranış normlarından kaynaklanan bu icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün salt yerine getirilmemesi, bir haksızlık teşkil eder. Bu haksızlıkların önemli bir kısmı, kanunlarda suç olarak tanımlanmıştır. Hatta, belli bir yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi sonucunda, örneğin bir insan yaralanmış, sağlığı bozulmuş ve hatta ölmüş olabilir; bir başkasının malına zarar verilmiş olabilir. Kanun koyucu, belli yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi neticesinde bir insan ölmüş veya yaralanmış olması hallerine ilişkin olarak Kanunda ayrı hüküm vaz’etmek suretiyle, esasen icraî davranışla işlenen bu suçların ihmalî davranışla da işlenebileceğini kabul etmektedir Kişinin hukukî statüsünden veya kişiler arasındaki hukukî ilişkiden kaynaklan teminat yükümlülüğü, ihmalî davranışla icraî davranışın eşdeğerliliğini sağlamaktadır. Bu eşdeğerlilik dolayısıyladır ki, teminat yükümlülüğünün gereğini yerine getirmeyen kişi, ilgili suçun faili olarak sorumlu tutulmaktadır. İşbu çalışmada, doktriner görüşler dikkate alınarak ve özellikle uygulamadan örnekler gösterilerek çeşitli suçlar bağlamında ihmalî davranış dolayısıyla ceza hukuku sorumluluğu incelenmiştir.
Keywords : Fiil, icraî davranış, ihmalî davranış, teminat yükümlülüğü, gerçek ihmalî suç, görünüşte ihmalî suç