İşitme Engelli Bireyler ile Ailelerinin Gündelik Yaşam Sorunlarının ve Stratejilerinin İncelenmesi

Authors : İlknur YILMAZ, Burak KAHRAMAN

Pages : 29-47

Doi:10.57114/jswrpub.1208069

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2023-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya genelinde “engellilik\` kavramın tıbbi bakış açısıyla fiziksel bir hastalık gibi incelenmesinin yerini bireyin dezavantajlı fiziksel özelliğinden dolayı toplum içerisinde diğer insanlarla kuracağı ilişkileri inceleyen sosyal bakış açısına bırakmıştır. Dolayısıyla ortaya çıkan engellilik sosyolojisinin son yıllarda Türkiye’de de sosyal bilimler alanında görünürlüğü artmıştır. Bu çalışmada işitme engelli bireylerin ve ailelerinin gündelik yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara karşı geliştirdikleri stratejiler engelliliğin sosyolojik bakış açısıyla incelenmiştir. Engellilik türleri arasından işitme engelinin seçilmesindeki temel sebep işitme engeli bireyin duyma, konuşma, anlama, anlatma becerileri üzerinden gündelik yaşamda karşılaşılabilecekleri sorunların hem işitme engelli bireyin kendisinin hem de işitme engelli bireyin aile üyelerinin kendi deneyimleri üzerinden değerlendirmek istenmesidir. Buna bağlı olarak çalışmanın saha kısmı nitel araştırma yöntemi ile fenomenolojik desen kulanılarak yapılmıştır. Kayseri ilinde işitme engelli bireyler ve işitme engelli aileleri ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve MAXQDA programı ile veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda eğitim, sağlık gibi sistemsel sorunların yanında iletişim, damga, dışlanma gibi sosyal ve psikolojik sorunlar ile bu sorunlarla baş etme stratejileri olarak da iletişimde alternatifler, aidiyet, bireysel başa çıkma, destek alma/destek olma gibi stratejiler ortaya konmuştur.
Keywords : Engellilik sosyolojisi, İşitme engeli, Gündelik yaşam, Damga, Sosyalleşme, Sociology of disability, Hearing impairment, Everyday life, Stigma, Socialization