ERMENİ HARFLİ KIPÇAK TÜRKÇESİ METİNLERİNDE GEÇEN +DAŞ EKİ ÜZERİNE

Authors : Zeliha TUĞUZ

Pages : 273-282

Doi:10.30563/turklad.648295

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :1521-1699 yılları arasında, Karadeniz’in kuzeyinde, Ermeni harfleri kullanılarak din, tarih, hukuk, edebiyat, dil, kimya gibi birçok farklı konuda Kıpçak Türkçesi ile yazılmış metinler, Türk dili ve edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Metinlerde; Lehçe, Rusça, Ukraynaca ve Ermenice sözcükler çok az sayıda olup metinlerin temel söz varlığı ve morfolojisi Kıpçakçadır. Yaklaşık otuz bin sahifeden oluşan oldukça hacimli bu metinler morfolojik, fonetik, semantik açıdan incelenmeye muhtaç birçok yapı barındırmaktadır. Bu çalışmada, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerinde tespit edilen   “beraberlik, ortaklık, yoldaşlık” anlamı katan +DAş isimden isim yapma ekinden türeyen isimlere yer verilmiştir. Metinlerde tespit edilen kırk iki Türkçe, on bir Arapça, beş Farsça, bir Yunanca ve bir Ermenice kökenli sözcükten türeyen toplam altmış ismin ayrıca anlamsal özelliklerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerindeki +DAş ekiyle türeyen isimlerin diğer dönem metinlerine oranla daha zengin bir görünüm sergilediğini ortaya koymak amacıyla Eski Türkçeden itibaren Türkçenin tarihi dönem metinlerinde tespit edilen +DAş ekiyle türeyen isimlerin verilmesi aynı zamanda mukayeseli bir çalışma yapılmasına imkân vermiştir. Doküman analizi modeli kullanılan çalışmada içeriksel analiz yapılmış, +DAş ekinin türevlerinin tarihsel ve eş zamanlı görünümleri ile ekin tarihi seyri ortaya konmuştur. 
Keywords : DAş İsimden İsim Yapma Eki, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi Metinlerindeki DAş Eki, DAş Ekinin Türevleri