REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN ‘YAPRAK DÖKÜMÜ’ ROMANINDA MUHAFAZAKÂRLIK VE MODERNİZM ÇATIŞMASI

Authors : Cihan ÖZDEMİR

Pages : 226-232

Doi:10.30563/turklad.651431

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2019-12-20

Article Type : Other Papers

Abstract :Siyasi, ekonomik ve askerî alanlarda Batılı devletlerle sık sık karşı karşıya gelen ve 17. yüzyıldan itibaren gerileme sürecine giren Osmanlı Devleti yöneticilerinin, aydınlarının ve halkının zihniyet dünyasında ve yaşayış tarzlarında görülen Avrupai etkilerin izleri, zaman içinde koyuluğu artarak gittikçe belirgin hâle gelir. Bu izlerin tasvir edildiği alanlardan birisi de edebiyattır. Tanzimat’tan itibaren, edebiyatçılarımız, modern hayat tarzı ve değerleriyle alakalı duruş ve görüşlerini yansıttıkları eserler vermiştir. Bu temayül, Cumhuriyet Döneminde de görülür. Bunlardan birisi de “Yaprak Dökümü” romanının yazarı Reşat Nuri’dir. `Yaprak Dökümü`nde Reşat Nuri Güntekin, Tanzimat’tan itibaren romancılarımızın sıkça kullandıkları yanlış Batılılaşma temasını ele almıştır. Yazar, bu romanında Batılılaşmanın yanlış biçimde algılanması ve yaşanması olgusunu, Ali Rıza Bey ailesi ve bu ailenin sosyal çevresinde göstermeyi denemiş ve bu çabası, kendisine Yaprak Dökümü adlı sosyal içerikli romanını sağlamıştır. Merkezinde Ali Rıza Bey ailesi bulunan romanda, yazar, Cumhuriyet devrinin ilk yıllarındaki sosyal ve ekonomik kaos ortamında, toplumun, geleneksel değerleri terk ederek maddeci -paraya dayalı- bir dünya görüşünü esas alan yeni bir hayat tarzını, ahlak anlayışını benimsemesi konusu üzerinde durur. Olay örgüsünün sonunda, romanın trajik kahramanı Ali Rıza Bey, “yeni düzene” teslim olur. Romanda, kahramanın ve çevresindeki ailesinin yaşadığı deneyim, Cumhuriyet döneminde orta sınıf ailelerin karşı karşıya kaldığı geleneksel ve modern hayat tarzlarının çatışmasını ve çoğunlukla ‘yeni’nin galip gelişini temsil eder.
Keywords : Muhafazakârlık, Modernizm, Batılılaşma, Karakter, Tip