HZ. İSA’NIN İKİ HİKÂYESİNİ ANLATAN, ÇAĞATAY TÜRKÇESİ İLE YAZILMIŞ BİR MESNEVİ: HİKÂYET-İ MİHTER-İ İSA

Authors : Turgut KOÇOĞLU

Pages : 315-344

Doi:10.30563/turklad.798714

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :İsa peygamberin bazı vasıflarına ve Tanrı’nın elçisi olmasına dair, Hristiyanlık ve İslamiyet inançlarının ortak kabulleri olmakla birlikte bu iki dinin onunla ilgili birbirine tamamen zıt inanç ve kabulleri de vardır. Hristiyanlık ve İslamiyet’in kutsal metinlerindeki Hz. İsa ile ilgili bilgileri, bu dinleri kabul eden toplumların edebî ürünlerinde de görmek mümkündür. Müslüman milletlerin edebi eserlerinde Hz. İsa’nın doğumu, beşikte konuşması, hastaları iyileştirmesi, ölüleri diriltmesi, göğe çıkışı, göğe çıkarken üzerinde bulunan iğne, mehdi oluşu, hikmet sahibi olması gibi pek çok özelliği zikredilmiştir. Anadolu, Harezm ve Çağatay sahasındaki edebi ve dini metinlerde de Hz. İsa’dan bahsedilmiştir. Fransa Milli Kütüphanesi’nde bulunan “Hikâyet-i Mihter-i İsa” adlı, müellifi bilinmeyen ve Çağatay Türkçesi ile yazılmış 205 beyitlik mesnevi, Hz. İsa’nın iki hikâyesini anlatır. Eserdeki bu hikâyelere şimdilik başka bir kaynakta rastlanmamıştır. Hikâyelerin birincisinde Hz. İsa’nın ölüyü diriltmesi ve diriyi toprak etmesi, ikincisinde ise Tanrı’ya dua ederek muhtaçlara yardım etmesi mucizeleri yer almaktadır. Ayrıca bu iki hikâyede dikkat çeken bir nokta da olayların karışması ve kargaşa çıkmasına, kadınların fitne ve vefasızlığının sebep gösterilmesidir. Hikâyelerde Hz. İsa, İslam inancının anlattığı özelliklerdedir. Bu çalışmada söz konusu mesnevi günümüz harflerine aktarılarak Türkiye Türkçesine çevrilmiş, muhtevası üzerine kısa bir değerlendirme yapılıp mevcut nüshası tanıtılmıştır.
Keywords : Çağatay Türkçesi, Hz İsa, Hikâyet i Mihter i İsa