GAP VA SO‘Z KENGAYTIRUVCHILARIDA MARKAZ QURSHOVLILIK MUNOSABATI

Authors : Mukhabbat Kurbanova, Dilobar Sulaymanova

Pages : 239-248

Doi:10.30563/turklad.1300775

View : 26 | Download : 68

Publication Date : 2023-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Ushbu maqolada gapning semantik-struktur munosabatida so‘zlar bog‘lashuvi, ularning amaliy va noamaliy mavqeyi masalasi, gapning qurilish ashyosi bo‘lgan so‘zning gap qurilishiga bevosita yoki bilvosita ta’siri, ya’ni markaz sifatida o‘z atrofida ma’lum bir leksemalarni birlashtirishi yoki kengaytiruvchi sifatida qurshov vazifasini bajarish masalasi tahlilga tortiladi. Sintaksisning fundamental muammolaridan biri pog‘onali sintaktik tahlil, sintaktik aloqalar tushunchalari, gap bo‘laklarining iyerarxiyasi, markaz qurshovlilik munosabatining sintaktik sathda namoyon bo‘lishi, sodda gaplarda markaz va qurshov munosabatining voqelanishi, gapning LSQida so‘zlar bog‘lashuvini tahlil qilish orqali aktantlarning gap qurilish sathidagi vaziyatini aniqlashtirish, gapning til bosqichidagi lisoniy gap bo‘laklari (takibiy qismlari) o‘rtasidagi semantik, grammatik bog‘lanishni oydinlashtirish gap va so‘z kengaytiruvchisining iyerxiyadagi maqomi masalasi yoritiladi.
Keywords : gapning LSQi, valentlik, aktant, gap kengaytiruvchisi, soz kengaytiruvchisi