ÖZBEK MASALI YORİLTOSH (YARIL TAŞ)’İN MAX LÜTHİ YÖNTEMİYLE ÇÖZÜMLENMESİ

Authors : Elif Ezgi Demir Gürdün

Pages : 471-479

Doi:10.30563/turklad.1381396

View : 60 | Download : 79

Publication Date : 2023-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Masal, yüzyıllardır kuşaktan kuşağa aktarılarak kültür taşıyıcılığı yapar. Sözlü kültür ürünü olan bu edebî tür, bulunduğu coğrafyaya, kültüre ve geleneğe dair motifler içerir. Masalın farklı kültürlere yayılması, kültürlerarası aktarıma da katkı sağlar. Masallar üzerine birçok araştırma yapılmış, inceleme metotları ortaya koyulmuştur. İsviçreli edebiyat kuramcısı Max Lüthi’nin Avrupa masallarını esas alarak ortaya koyduğu yöntem de bu inceleme metotlarından biridir. M. Lüthi, masalları tek boyutluluk, yüzeysellik, soyut biçim, tecrit ve her şeye bağlılık ile yüceltme ve dünyayı kapsama maddelerine göre ele alır. Türkiye’de Max Lüthi’nin yöntemiyle ilgili 2 çeviri makale, 1 bildiri, 5 makale, 1 doktora tezi ve bu tezden üretilmiş 1 kitap ile 1 yüksek lisans tezi yazılmıştır. Yapılan çalışmalar sadece Türkiye Türkçesindeki masalları kapsamaktadır. Türk cumhuriyetlerindeki masallarla ilgili bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada Özbek masalı Yoriltosh, Max Lüthi’nin yöntemiyle incelenerek masalın evrensel geçerliliği sorgulanmıştır.
Keywords : Max Lüthi yöntemi, Yoriltosh, Özbek masalı