Sosyalist Dönem Türkmen Romanında Başkahramanın Bağımsızlıkla Sonuçlanan Yolculuğu

Authors : Ahmet GÖKÇİMEN

Pages : 181-198

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2013-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyalist dönemde ilk Türkmen romanı 1937 yılında yazılmıştır. Türkmenistan’da 1937’den itibaren bağımsızlık tarihi 1991’e kadar birçok roman kaleme alınmıştır. Yazılan ilk romandan son romana kadar başkahramanlar incelenirse Türkmen bağımsızlığını anlamak daha kolay olur. Edebi eserin toplumun bir yansıması olduğu tezinden hareket edilirse, sosyalist dönem romanlarının başkahramanlarının serüveni ve bağımsızlık süreci daha iyi anlaşılır. 1937’den 1960’ların sonuna kadar Türkmen romanında üç ana kahraman görülür. Bunlar olumlu tip insert ignore into journalissuearticles values(müspet tip);, olumsuz tip insert ignore into journalissuearticles values(menfi tip); ve yardımcı Rus`tur. Başkahraman olan olumlu tip sosyalist rejime sıkı sıkıya bağlıdır. Karşısında yer alan olumsuz tip yani insert ignore into journalissuearticles values(dönemin söylemiyle burjuva tipler: din adamları, yöneticiler ve zenginler); ile şiddetli bir biçimde savaşır. Yardımcı Rus ise olumlu tipe sosyalizmi tanımada kılavuzluk eder. 1953’te Stalin’in ölümüyle başlayan kısmi serbestleşmenin ardından sosyalizmi eleştirmeye başlayan eserler görülür. Buna paralel olarak Türkmen romanında da yardımcı Rus tipi kaybolur. Olumlu ve olumsuz tipin çatışması sürer. 1980’den 1991’e kadar ise olumsuz tip ortadan kalkar. Sadece olumlu tip yerini korur. Ancak söz konusu olumlu tip artık sosyalist rejimi savunmaz. Aksine eleştirel taraflarına dikkati çeker. Örneğin rüşvet gibi. Bu çalışmada yaklaşık 54 yıllık süreçten hareketle başkahramanın özgürlüğe nasıl hizmet ettiği roman örnekleriyle incelenecektir.
Keywords : Türkmen Romanı, Kahraman, Bağımsızlık, Sosyalist Realizm