XVI. Yüzyıl Doğu Türkçesi ile Yazılmış Bir Kuran Tefsiri: Tercüme-i Tefsir-i Yakub-i Çerhî (H. 993/M. 1585)

Authors : Emek ÜŞENMEZ

Pages : 167-190

Doi:10.7884/teke.302

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2014-04-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Mevlana Yakub-i Çerhî/ Ya‘kub b. Osmân b. Mahmûd el-Gaznevî el-Çerhî insert ignore into journalissuearticles values(vefatı 851/1447); XV. asır Nakşibendiyye mutasavvıflarından olup Nakşibendi tarikatının kurucusu Bahâeddin Nakşibend/ Hâce Muhammed b. Muhammed el-Buhârî insert ignore into journalissuearticles values(vefatı 791/1389); hazretlerinin talebesi ve Nakşibendiyye şeyhlerinden Hoca Ubeydullah Ahrâr-ı Veli/ Nâsırüddîn Ubeydullah b. Mahmûd eş-Şâşî es-Semerkandî insert ignore into journalissuearticles values(vefatı 895/1490); hazretlerinin hocasıdır. Bugünkü Afganistan sınırları içinde kalan Çerh şehrinde dünyaya gelen Mevlana Yakub-i Çerhî Herat, Buhara ve Mısır gibi yerlerde ilim tahsili görmüştür. Mevlana Yakub-i Çerhî daha sonra Nakşibendi tarikatının kurucusu Bahâeddin Nakşibend hazretlerine intisap etmiştir. Çok sayıda dinî ve tasavvufi eseri bulunan Mevlana Yakub-i Çerhî, Kur’an-ı Kerim’in Fatiha ile birlikte 29 ve 30. Cüzlerini insert ignore into journalissuearticles values(Amme ve Tebareke); Farsça olarak tefsir etmiştir. Bu çalışmada Mevlana Yakub-i Çerhî/ Ya‘kub b. Osmân b. Mahmûd el-Gaznevî el-Çerhî’nin insert ignore into journalissuearticles values(vefatı 851/1447); kısaca hayatı ve eserlerine değinildikten sonra çalışmanın asıl konusunu teşkil eden Tefsir-i Yakub-i Çerhî adlı Farsça eserin 993/1581’de insert ignore into journalissuearticles values(16. yüzyılda); Hemadanî Hoca adlı bir zat tarafından dönemin Türkçesi ile yapılmış tercümesi üzerinde durulmuştur. Bu Türkçe tercümenin nerede, ne zaman, niçin ve ne şekilde yapıldığı Tercüme-i Tefsir-i Yakub-i Çerhî’nin mukaddime kısmında etraflıca anlatılmıştır. Tefsir-i Yakub-i Çerhî işarî bir tefsir olup Türkistan insert ignore into journalissuearticles values(Orta Asya);, İran, Türkiye, Hindistan, Malezya, Pakistan gibi yerlerde tanınmış ve neşredilmiştir. Tercümede dikkat çeken bir husus onun dilinin insert ignore into journalissuearticles values(Farsça); Türkler tarafından anlaşılmadığı ve bu sebeple eserin Türkçeye tercüme edilmesidir.
Keywords : Mevlana Yakub i Çerhî, Tefsir i Yakub i Çerhî, Tercüme i Tefsir i Yakub i Çerhî, Hemedânî Hoca, XVI Yüzyıl Doğu Türkçesi