TATAR TÜRKÇESİ AĞIZLARI: ŞİMDİKİ ZAMAN ORTAÇLARI-I

Authors : Ferit YUSUPOV

Pages : 0-0

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2014-06-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu biçimler için eskiden beri çok anlamlılık ve çok görevlilik hastır. Temel işlevlerinden sayılan eylem vasıtasıyla ismin özelliğini ve niteliğini belirtme işlevinden başka Tatar ağızlarında kullanılmakta olan birçok ortaç biçimi yüklem vazifesi de görür. Onlar birbirlerinden çeşitli derecedeki aktiflikleri, işlevsel olanakları ve yayılış alanları bakımından ayrılırlar. Bu sistemin bazı unsurları bütün şivelerde ve ağızlarda da yer alır. Bu biçimler sistemin çekirdek biçimleridir. Onlar için sınırsız türeme olanakları hastır, yani onlar hem basit, hem de birleşik fiil köklerinden oluşurlar. Yukarıda anılan biçimler gramer bakımından da geniş anlama sahiptirler. Yukarıda anılan çekirdek biçimlerden farklı olarak -ğılık, -gĭlĭk; -ğısız, -gĭsĭz; -akay, -ekey biçimleri sadece belirli şive ve ağızların içinde yer alırlar, özel sistemlerin çekirdek unsurları sayılırlar. Onlar için sınırlı türeme ve işlevsel bakımdan dar kullanılış hastır. ırlık, -ĭrlĭk; -ırday, -ĭrdey; uçan, -üçen; -ğısız, -gĭsĭz biçimleri Orta diyalektin bütün ağızlarında, -atıgan, -ğılık biçimleri ise Sibirya Tatarlarının bütün şivelerinde ve ağızlarında yer alırlar. Aynı zamanda şiveler sisteminin merkezinde yer almayan biçimler belirli şivelerin tasnifi özellikleri olarak sayılabilirler.
Keywords : Eylem, Tatar diyalektleri, Orta diyalekt, yayılış alanları, unsurlar, biçim, ağızlar, çekirdek biçimleri, tasnifi özellikleri