1916 YILINDAKİ KIRGIZ MİLLÎ MÜCADELESİ: ÜRKÜN

Authors : Mayramgül DIYKANBAYEVA

Pages : 0-0

Doi:10.7884/teke.329

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2014-09-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Kırgızlar Orta Asya’da yaşayan Müslüman Türk boylarından biridir. Kaynaklarda verilen bilgiler, Kırgızların en eski Türk boylarından biri olduğunu göstermektedir. İlk devletlerini M.Ö. III. asırda kurmuş olan Kırgızlar, XVI – XVII. yüzyıllarda Kalmuk ve Moğollara karşı mücadele vermişler. XVIII. yüzyılda Türkistan’da teşekkül eden hanlıklara tabi olan Kırgızlar, 1860 - 1861 yıllarında ise Ruslar tarafından toprakları işgal edilmiştir. 1990 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991 yılında bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır. Tarihte uzun yollardan geçen Kırgızlar, 19. yüzyılın sonlarına doğru Çarlık rejiminin yönetimi altında yaşamaya başlamıştır. Çarlık Rusya’sı öncelikle Kazak bozkırlarını ele geçirmiş, sonra Tanrı Dağlarına Sibirya tarafından girerek Türkistan’ı işgal etmiştir. 1867 yılında Çarlık Rusya’sı Türkistan’ı önce bölgelere, sonra da eyaletlere bölmüştür. Bölünmüş olan topraklara Rusları yerleştirmiş ve bu topraklarda yeni Rusya yaratmayı amaç edinmişlerdir. Bu yazıda Kırgızların 1916 yılındaki ayaklanma ve Çin’e kaçış sebepleri sırasıyla anlatılmış ve edebî eserlerden örnekler verilmiştir.
Keywords : Orta Asya, Kırgızlar, Çarlık Rusyası, Türkistan, Sovyetler Birliği, Çin, Çarlık Rejimi