ABDULLA TUKAY VE YENİ UYGUR EDEBİYATI

Authors :

Pages : 162-174

Doi:10.46400/uygur.920400

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-18

Article Type : Other Papers

Abstract :Bu yazı Tatar Kültür Araştırmaları derneği tarafından düzenlenen “Abdulla Tukay’ı Doğumunun 100.yılında Anma Toplantısı”nda Uygur aydını İbrahim Muti’nin yaptığı konuşmadan oluşur. İbrahim Muti Uygur dili ve kültürü alanında çalışmalar yapmış bir alimdir. 1920-2010 yılları arasında yaşamış, ceditçilik etkisinde yetişmiştir. Dil ve kültür üzerine akademisyenlik görevinde bulunmuş olan alimin alanında yazıları mevcuttur. İbrahim Muti toplantının anlam ve önemine binaen Abdulla Tukay’ın ideolojisini tanıtarak konuşmasına başlamıştır. Onun düşünce tarzını şiirleriyle aktardığını ve bu sayede diğer uluslara ulaştırdığını karşılaştırmalı örneklerle ispatlar. Klasik edebiyattan Çağdaş dünya edebiyatına geçerken aydınlar cehalete, eğitimsizliğe, hurafeciliğe karşı akımlarla eserler vermişler ve bu şekilde iletişim kurmuşlardır. İşte İbrahim Muti de bu ideolojinin öncülerinden olan Abdulla Tukay’ın Çağdaş Uygur edebiyatında yeni bir edebiyat ve düşünce düzeninin oluşmasını sağladığını anlatır. Tukay’ın şiirlerinin okutulduğu okullarda yetişen Uygur gençlerinin geleceğin yenilikçi aydınları olarak yetiştiğini örneklerle açıklamıştır. Ayrıca Çinli, Rus gibi diğer halkların şairlerinin de Tukay’dan etkilendiğini açıklamıştır. Konuşmasının sonunda ise bu tür anma toplantılarının her milletin aydınları için yapılması gerektiğini, edebiyat vasıtasıyla milletler arası iletişimin güçleneceğini vurgulamıştır.
Keywords : Abdulla Tukay, şiir, ceditçilik, Yeni Uygur Edebiyatı, Tatar Edebiyatı