ƏDƏLƏT ANLAYIŞININ DINI-KOLONIK, FƏLSƏFI VƏ BƏDII MƏTNLƏRDƏ TƏZAHÜRÜ (ŞƏRQ-QƏRB MƏDƏNIYYƏTI KONTEKSTINDƏ)

Authors : Esedli Seide REFAİLKIZI, Farah CALİL

Pages : 1-10

Doi:10.46400/uygur.944171

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Məqalədə ədalət anlayışının dini-kononik, fəlsəfi və bədii mətnlərdə təzühürü məsələlərinə Şərq və Qərb mədəniyyəti kontekstində baxılmışdır. İnsan cəmiyyətinin formalaşması ilə təməli qoyulan ədalət anlayışı ibtidai cəmiyyətlərdə mifoloji dünyagörüşünə, daha dəqiq desək mif qanunlarına görə tənzimlənirdi. Bu qanunları pozan ibtidai cəmiyyət üzvləri qoyulan tabunu pozduğu zaman mif tərəfindən cəzalandırılırdı. Sinkretik düşüncə tərzinə sahib olan, o cümlədən ilkin fəlsəfənin rüşemlərini özündə daşıyan mif zamanla inkişaf etməklə fəlsəfənin müstəqil elm kimi inkişaf etməsinə səbəb oldu. Bu mənada fəlsəfədə müstəqil elm kimi ədalət anlayışına yeni prizmadan yanaşmış oldu. Mifoloji düşüncədən şaxələnən fəlsəfə ilə yanaşı din də müstəqil istiqamət kimi formalaşdı və dində də əladələt anlayışı özünəməxsus şəkildə öz əksini tapdı. Beləliklə ədalət anlayışı istər dində və istərsədə fəlsəfədə iki istiqamətdə sosial və ilahi ədalət prizmasında özünü ifadə etmiş oldu. Bu düşüncə isə zamanla bədii ədəbiyyata köçürüldü. Ədalət anlayışı ilə bağlı Şərq və Qərb bədii mətnlərində istər ilahi ədalət, istərsə də sosial ədalət anlayışı ilə bağlı bir çox əsərlər formalaşmış oldu.
Keywords : Adalet, Sosyal, İlahi, Din, Felsefe, Adalet, Sosyal, İlahi, Din, Felsefe