BESLENMENİN OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Authors : Çetin ÖMEROĞLU, Ömercan ŞENTÜRK

Pages : 79-93

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2021-08-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Otizm Spektrum Bozukluğu insert ignore into journalissuearticles values(OSB);, tüm dünyada ve ülkemizde görülme sıklığı sürekli artan ve sebebi henüz anlaşılamamış bir gelişim farklılığı olarak tanımlanmıştır. Görülme sıklığındaki bu hızlı artış, OSB neden olabilecek faktörler arasından genetik faktörlerin etkisini azaltmış, yeni yaklaşımların üzerinde durulmasına yol açmış ve bunların arasında çevresel faktörlerin önem kazanmasına neden olmuştur. Otizmli bireyler sosyal iletişimde yetersizlik, anlama ve kavrama becerilerinde eksikliğe ek olarak ciddi beslenme problemleri yaşamaları, yemeği reddetme ya da seçici davranma gibi davranışsal sorunların yanı sıra fizyolojik temelli sorunların var olması, beslenmenin otizmli bireyler için ayrı bir önem taşıdığını göstermektedir. Son yıllarda oldukça yoğunlaşan beyin-bağırsak ekseni üzerindeki araştırmalar, bağırsak geçirgenliği ve tamamlanmamış sindirimin yan ürünlerinin beyin üzerindeki etkisini ortaya koymuş bu bulgular OSB’nin anlaşılması ve tedavisinin yönetilmesinde heyecan yaratmıştır. Fizyolojik olarak geçirgen bağırsak sendromunun sık görüldüğü OSB’li çocuklarda gluten ve kazeinin tamamlanmamış sindirimi sonucunda açığa çıkan moleküllerin beyin üzerindeki opioid etkisine benzer etkilerinin keşfi, benzer etkiye sahip olabilecek diğer moleküllerin varlığını da merak konusu haline getirmiştir. Bu açıdan bakıldığında OSB’li bireyler için beslenme sadece yaşam için gerekli olan bileşenlerin vücuda alınması değil, otizm davranış semptomlarının gerilediği ve mide-bağırsak rahatsızlıklarının düzeldiği bir tedavi biçimi olarak tanımlanabilir. Bunlara ek olarak, yemek seçme ya da reddetme, karbonhidrat içeren ve işlenmiş gıdalara karşı yoğun ilgi gösteren otizmli çocuklarda obezitenin ve beslenme bozukluğuna bağlı gelişim geriliğinin de görülmesi, otizmli çocuklarda beslenmenin değerini anlamak için önemlidir. Bu çalışmada otizm ve beslenme arasındaki ilişkinin anlaşılması amacıyla bu alandaki çalışmalardan bir derleme hazırlanmış, otizmli bireylerde sık görülen beslenme problemlerinin nedeni araştırılmış ve bir tedavi biçimi olarak kanıta dayalı beslenme yaklaşımlarının otizmin semptomları üzerindeki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada literatür tarama modeli kullanılmış, veri toplama aracı olarak araştırma konusu ile ilgili dokümanlar insert ignore into journalissuearticles values(çeşitli yazılı kaynaklardaki makaleler, ilgili kurumların yayınladıkları raporlar); taranmıştır. Konu ile alakalı Google Akademik veri tabanından 1975-2020 arasında yayımlanmış 25 ulusal ve uluslararası makale, 1 kitap, 1 yüksek lisans tezi, 1 uzmanlık tezi ve 2 rapor incelenmiş, bulgular ve öneriler 3 başlık altında toplanmıştır.
Keywords : Otizm, Beslenme, Beyin Bağırsak İlişkisi