DÜNYA MUZ PİYASA YAPISI

Authors : Onur DEMİREL, Selim Adem HATIRLI

Pages : 73-83

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2022-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya’da tarım ürünlerinin üretimi içinde 4. sırada yer alan muzun, üretimi, tüketimi, dış ticareti ve piyasasında önemli gelişmeler kaydedilmiştir. 1990-2019 dönemi dikkate alındığında, muzun üretim miktarı 2,34 kat artarak 116,78 milyon tona, ihracat değeri ise 4,22 kat artışla 13,53 milyar dolara ulaşmıştır. Dünya muz üretimi Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinde yoğunlaşmış olup, Hindistan insert ignore into journalissuearticles values(%26,08);, Çin insert ignore into journalissuearticles values(%10.27);, Endonezya insert ignore into journalissuearticles values(%6,23); ve Brezilya insert ignore into journalissuearticles values(%5,83); ilk sıralarda yer almaktadır. Muz dış ticaretinde başlıca tedarikçi ülkeler Ekvator insert ignore into journalissuearticles values(%23,55);, Filipinler insert ignore into journalissuearticles values(%14,44);, Kosta Rika insert ignore into journalissuearticles values(%7,38); ve Kolombiya insert ignore into journalissuearticles values(%6,44);’dır. Muz ithalatında ABD %20.34’lük payı ile ilk sırada yer almaktadır. Dünya muz ticaretini geleneksel olarak 4 çokuluslu firma insert ignore into journalissuearticles values(Dole Food, Chiquita, Fresh DelMonte ve Fyffes); domine etmekle birlikte son dönemlerde bu firmaların pazar paylarında önemli azalışlar gerçekleşmiştir. 2002 yılında bu firmaların pazar payları toplamı insert ignore into journalissuearticles values(CR4); %62 düzeyinde iken, 2017 yılında %45’e düşmüştür. Çalışma bu değişimin nedenlerini araştırmayı amaçlamakta olup, çalışma sonucunda en önemli nedenler olarak muz taşımacılığındaki teknolojik ilerleme sonucu piyasadaki firma sayısının artması, özellikle zincir marketlerin muz ithalatını doğrudan kendilerinin veya diğer firmalardan gerçekleştirmeleri tespit edilmiştir. Bu gelişmeler kapsamında günümüzde, dünya muz dış ticaret piyasa yapısı son 20 yıllık dönemde güçlü bir oligopol piyasasından orta düzeyde bir oligopol piyasasına değişim gösterdiği belirtilebilir.
Keywords : Muz, Üretim, Dış ticaret, Piyasa yapısı