İDARİ KOLLUK-ADLİ KOLLUK AYRIMINDA NORVEÇ POLİSİ VE SİVİL DENETİMİ

Authors : Melikşah Çırakoğlu

Pages : 1625-1671

Doi:10.47136/asbuhfd.1465757

View : 80 | Download : 122

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :İdari kolluk-adli kolluk ayrımı, idare hukukumuz bakımından güncelliğini koruyan bir meseledir. Zira konuya ilişkin çeşitli görüşler ileri sürülmesine ve kolluğa ilişkin temel kanunlarımızda bu ayrıma yer verilmesine rağmen, teşkilat bakımından söz konusu ayrımın uygulanmadığı görülmektedir. Ülkemizdeki kolluk hizmetleri bakımından aktüel olan bir başka konu ise kolluğun sivil denetimidir. Söz konusu kavram, ülkemiz hukuk sistemi açısından oldukça yeni olduğundan; henüz doktrin tarafından yeterince değerlendirilmemiştir. Konuya ilişkin araştırmalar, Norveç kolluk sistemi ile sivil denetiminin etkinliğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, ülkemizdeki tartışmalara katkı sağlanması amacıyla, daha önce hukukumuzda incelenmemiş olan Norveç Polis Teşkilatı ve bu teşkilatın sivil denetimi ele alınmıştır. Ülkemizle benzer şekilde, Norveç polisinde de teşkilat bakımından adli-kolluk idari kolluk ayrımı yapılmamaktadır. Hem adli hem de idari kolluk üzerinde savcılara geniş yetkiler tanınması ve Polis savcılığı kurumuna yer verilmesi ise, Norveç örneğini ülkemizden ayırmaktadır. Ayrıca Norveç Polis Teşkilatı kendine has bazı yönleri bulunan bir sivil denetim mekanizmasına sahiptir. Fonksiyonel olarak Norveç Başsavcısına bağlı olması ve hakkında karar verdiği dosyaları mahkeme önünde kovuşturabilmesi bu farklılıklardandır. Bununla birlikte, Norveç’teki idari kolluk-adli kolluk ayrımı ve sivil denetim sisteminin hangi nedenlerle teşkil edildiği hakkında fikir sahibi olunabilmesi amacıyla; Norveç Polis Teşkilatının tarihi geçmişine ve mevcut yapısına da çalışmada yer verilmiştir. Norveç adli kolluk sisteminin ülkemizdeki uygulanabilirliği değerlendirilmiş, Norveç’teki sivil denetim sistemi ülkemiz örneği ile karşılaştırılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda da çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Keywords : İdari Kolluk-Adli Kolluk Ayrımı, Kolluğun Sivil Denetimi, Karakol Savcısı, Norveç Polis Teşkilatı, Polis Savcısı, Norveç Polis Faaliyetlerini Soruşturma Bürosu.