Niş Sancağı’nın İdari yapısı (1839- 1878)

Authors : Salih PAY, Mead OSMANI

Pages : 303-350

Doi:10.24186/vakanuvis.1035173

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Balkanlar’daki eski yerleşim merkezlerinden biri olan Niş, 1386-1878 yılları arasında Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Başlangıçta Rumeli beylerbeyliğine, sonraları ise Semendire’ye bağlanmış ve bu statüsü XIX. yüzyıla kadar da devam etmiştir. XIX. yüzyıl aynı zamanda Niş’in idarî statüsünde çok sık değişikliklerin meydana geldiği yıllardır. Nitekim 1839’da civarındaki bazı yerleşim alanlarının da ilavesiyle eyalete dönüştürülerek başına Ferik Vâsıf Paşa tayin edilmiş, 1847’de Sofya, Smakov ve Köstendil’in de bağlanmasıyla sınırları genişletilmiştir. Ancak Rumeli’de başlayan isyan hareketlerine yönelik olarak alınan tedbirler sebebiyle önce vilayete dönüştürülerek valiliğine Midhat Paşa getirilmiş, akabinde ise 1864’te Silistre, Vidin ve Niş birleştirilelerek Tuna Vilâyeti oluşturulmuştur. Fakat bu değişiklik de uzun süreli olamamış, 1870’te sancak statüsüyle Prizren vilâyetine bağlanmıştır. Niş, dört yıl sonra, 1874’te İşkodra ve Prizren’nin birleştirilmesiyle Manastır adıyla yeni bir vilâyet oluşturulunca, bu sefer tekrar Tuna’ya bağlanmıştır. Bununla birlikte Balkanlar’da sonu gelmeyen hareketlilik, 1876’da Tırnova ve Sofya adlarında iki Bulgar vilâyetinin oluşturulmasıyla sonuçlanınca bu sefer de Sofya’ya bağlanmıştır. Lakin bu da çok kısa sürmüş ve nihayet Kosova’ya bağlanmıştır. Kosova, aynı zamanda Niş’in Osmanlı hâkimiyetinde iken bağlandığı son merkezdir. Nitekim Niş, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı akabinde yapılan Berlin Kongresi’yle Sırbistan’a terk edilen yerler arasına dâhil edilmiştir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Rumeli, Balkanlar, Tuna Vilayeti, Niş