Karabakh Khanate of Azerbaijan: Socio-political activity of Aghabeyim Agha

Authors : Zahra GANİYEVA

Pages : 50-68

Doi:10.24186/vakanuvis.1051268

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Çağdaş dönemde Azerbaycan kadınları ailenin ve ocağın sadık koruyucularıdır. Azerbaycan kadınının cesur, namuslu, zeki ve kültürlü örneği halkın yüzüdür.Türk kadını, siyasi ve ekonomik ilişkilerde, devlet yönetiminde söz sahibi olmuştur.18. yüzyılın sonu 19. yüzyılın başlarında Azerbaycan tarihinde derin iz bırakan Karabağ hanlığını, Karabağ hanı İbrahimhalil hanın insert ignore into journalissuearticles values(1726-1806); faaliyetini ve kızı Ağabeyim ağanın insert ignore into journalissuearticles values(Gacar şahlarından Feteli şahın sarayında yaşamış ve onun eşi olmuştur); hayatını incelemek tarihsel açıdan öneme sahiptir. 18. yüzyılın ortalarında, Afşar İmparatorluğu`nun kurucusu Azerbaycan imparatoru Nadir Şah Afşar`a suikast düzenlendi ve öldürüldü. Azerbaycan topraklarında ise insert ignore into journalissuearticles values(kuzey-güney); bağımsız hanlıklar kuruldu. Rusya`nın müdahalesi sonucunda bu hanlıklar birbirleriyle çatışmış ve bir kısmı Rusya`nın etkisi altına girmiştir. Bu çalışmada İbrahimhalil hanın saray ihtilaflarını sona erdirmesi ve bağımsız hükümdar olarak Karabağ`ı yönetmesi, yaptığı çalışmalar, genel olarak adil bir hükümdar olması ve ilgili dikkat çeken hususlar incelenmektedir. Özellikle hanın kızı Agabeyim ağadan konuşurken kendisinin seleflerinden söz edilmesi dikkat çekicidir. Tarihi kronolojik sırayı takip ederek, Azerbaycan yazılı anıtı olan Kitabi Dede Korkut destanından başlayarak Sara Hatun, Tuti Bike ve diğer kadınlar, sosyo-politik yaşamda önemli bir rol oynamışlardır. Agabeyim ağa, aynı zamanda Karabağ hanlığı ile Gacar devleti arasındaki bozulan ilişkileri yumuşatmada da stratejik bir konuma sahipti. Agabeyim ağanın zeki, politik tavrı kendisini kıskanan bazı saray hanımlarından ayırıyordu. Günümüzde Şuşa ve Karabağ`ın sembolü olarak kabul görülen Harıbülbül hikayesi de makalede etkili bir şekilde anlatılan ve zamanla uyuşan konulardan biridir. Ağabeyim ağa ilgili bilgi edinirken Azerbaycan`da yapılan araştırmalara ve yayınlanmış literatüre başvurulmuştur. Çalışmada Ağabeyim ağanın sosyo-politik faaliyetlerinin yanı sıra, onun kıyafetlerini örnek alarak Karabağ`ın milli kadın kıyafetleri incelenmiştir. Halk kıyafetlerinin türü, renkliliği ve çeşitliliği dönemin tarihi ve kültürel yaşamını yansıtmaktadır.
Keywords : kadın, Karabağ, tarih, hanlık, yönetim, Gacar, devlet, Azerbaycan